Bokkenrijders en hun afstammelingen

Willems

Doctor Johannes, koster in Welz, gefolterd, gestorven in gevangenis 1771

Peter Müller Arnoldus Zanders

Johan Anthon Willems is geboren in Gangelt en daar op 17 dec. 1715 gedoopt als zoon van Petrus en Helena Kleinen. De familie is aanzienlijk en welgesteld en Johan Anthon heeft klassieken en filosofie gestudeerd, in de wandeling wordt hij dan ook 'Doctor Johannes' genoemd, woont in Welz en is daar koster.  Hij trouwt 23 apr. 1749 in Glimbach met Anna Gilles, geboren in Kofferen en gedoopt in Glimbach op 2 aug. 1715 als dochter van Reiner en Catharina Weiss. Uit dit huwelijk worden tussen 1748 en 1755 vier kinderen geboren. De gegevens over het strafproces zijn schaars. Hij is onder meer door Peter Müller* (Bertje Jan den coster van Weltz) en later door Arnoldus Zanders* ervan beschuldigd medeplichtig te zijn aan de overval op de pastorie in Hünshoven en opgesloten in kasteel Herzogenrath. Op 17 dec. 1771 scherp verhoord, bekend niet, maar daags daarna sterft hij in de kerker. In het dagboek van de abdij Kloosterrade is het als volgt beschreven: '(17 dec.) ... aan't verhoor en de foltering onderworpen, maar hij legde geen verklaring af. (18 dec.) Deze rover, die bij de foltering zelfs niet in onmacht gevallen was, en daarna zich goed en krachtig scheen te voelen, stierf plotseling na het verstrijken van de nacht, nadat hij 's morgens vroeg tot versterking van de krachten twee à drie lepels soep tot zich genomen had. Daar het vermoeden rees dat hij gif genomen had, werd zijn lijk in tegenwoordigheid van de rechter en de schepenen door de chirurg opengesneden en bevonden dat zijn plotselinge dood ofwel door een tot verstikking leidende catarre ofwel ten gevolge van te grote versnelling van de hart- en longen werkzaamheid veroorzaakt was en gelast dat kadaver in een groeve bij het kasteel te begraven." Anna Gilles is 4 jan. 1777 in Welz gestorven.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Vrijwillige verklaring Joseph Keyser 22 febr.1771
..........in Nadere vrijwillige verklaring van Peter Muller 9/13 juli 1771
........................................10 juli • 11 juli • 12 juli • 13 juli
..........In: Scherp verhoor Arnold Zanders 21/22 augustus 1771
..........In: Scherp examen Leonard Louppen 3/5 sept. 1772
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........Lijst Gerecht van Herzogenrath medio 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 39 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 25 [kopie Sleinada]
...- J.J. Michel 'Die Bockreiter von Herzogenrath, Valkenburg und Umgebung' (1884) p. 56 *
...- W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 75, 116 (Hs 157), 117
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 212, 322 [bekende gegevens]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 50, 57, 244
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

Frans Willem Willems, herbergier in Broekhuizen, gestorven in gevangenis

Anton Jungschlaeger

Franz Willem Willems wordt 5 okt. 1708 gedoopt in Eygelshoven als zoon van Antonius en Gertrudis Vincken. Woont in het deel van Broekhuizen onder het Land van Rode en is slachter 'de Slachter van Broichhausen'. Omdat ook een andere slachter uit Broekhuizen als medeplichtige wordt genoemd, Anton Jungschlaeger* is dat soms verwarrend. Franz Willem heeft ook een herberg en tapt brandewijn. Hij trouwt 21 juli 1737 in Eygelshoven met Margaretha Beuckers en uit dit huwelijk worden van 1738 tot 1752 acht kinderen geboren. Aanvankelijk wordt een zoon van Franz Willem als mededader beschuldigd maar in de zomer van 1771 wordt hijzelf  duidelijk als lidmaat van de bende genoemd en zijn herberg als verzamelplaats. Nauwkeurige informatie over het proces hebben we niet, omdat er geen dossier meer is. We weten dat Franz sterft vóór het einde van sept. 1773 in de kerker van kasteel Herzogenrath. Margaretha Beuckers overlijdt 21 febr. 1793 in Eijgelshoven. Opmerking: De als mededader beschuldigde oudste zoon wordt niet bij de voornaam genoemd, alleen het feit dat hij slechts één oog heeft. Joannes Gerrits uit Heerlen zegt dat hij Henricus heet, maar Frans Willem heeft helemaal geen zoon die Henricus heet.

ZIE VERDER:

— Documenten: In verklaring in 1771 over de overval bij Reinarts in Ubach
..........In: Nadere vrijwillige verklaring van Peter Muller 9/13 juli 1771
........................................11 juli • 12 juli • 13 juli
..........In: Scherp verhoor Arnold Zanders 21/22 augustus 1771
..........In: Scherp examen Nicolaes Rootcrantz de oude 18/19 sept. 1771
..........In: Scherp examen Leonard Louppen 3/5 sept. 1772
..........In: Scherp examen Peter Ploum 16/17 febr. 1773
..........In: Scherp examen Joannes Gerrits 16 apr. 1773
..........In: Scherp verhoor Josef Breuwer 14/5 mei 1773
..........In: Scherp examen Reiner Crampen 14/15 juni 1773
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........Lijst Gerecht van Herzogenrath medio 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 39 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 25 [kopie Sleinada]
...- J.J. Michel 'Die Bockreiter von Herzogenrath, Valkenburg und Umgebung' (1884) p. 57 *
...- W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 75, 115 (Hs 157), 117
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 326 [samenvatting]
...- H.M.H.Goossens 'Ubach over Worms' (1981) p.167 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 14, 74, 244, 258
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

Leonard Willems, slotenmaker in Geleen, gevlucht 1751

Mevis Offermans Nol Caldenbergh

Leonard Willems woont in Geleen op de Pesch (aan de beek) 'aen het Eijnde' tot Geleen, ook genoemd Leendert van het Eijnde. Afkomst en familie zijn niet bekend, is slotenmaker van zijn vak en verbouwd ook graan, hij bezit laatgoed. Onder meer beschuldigd door Mevis Offermans* en er wordt zelfs beweerd dat in zijn huis de eed is afgenomen. Het gerecht vaardigt een arrestatiebevel uit, maar op 23 juli 1751 treffen ze hem niet thuis aan. Op 10 mei 1752 wordt boekweit van zijn land openbaar verkocht na een decreet op 14 mei 1753 weer. Maar over verbeurdverklaring van landerijen is niets te vinden. Leendert is gevlucht en er is nooit meer van hem vernomen. Opmerking: Nol Caldenbergh* zegt over hem 'eenen kerel woonende aen het Eijnde van Geleen, sijnde langh van postuijr, hebbende swert smesige lange haijren, en swert van aengesight, op sijne rechte wange draegende een lijnteecken, waerop hij over langen tijdt eens gevallen is.'

ZIE VERDER:

–– In documenten: in Nadere responsieven van Nol Caldenbergh 15 dec. 1750
..........Verkoop in beslag genomen goederen
..........Kosten van het gerecht in Geleen

— LIT. - Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 69 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 92, 94, 297 [bekende gegevens]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 212, 217/8, 227. 'Deel II (2014)' p. 257
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

Willem Willems uit Arensgenhout, gevlucht, verbannen 1775

Pieter Bruijn

Willem Willems, genoemd 'Stevel Willems' wordt 27 juni 1741 gedoopt in Schinnen als zoon van Joannes en Gertrudis Notermans. Woont in Arensgenhout, een plaatsgenoot noemt hem 'den Hameecker uijt geen Hout', bezit wat land, niet getrouwd. Hij is een van de eersten in de bank Klimmen die beschuldigd zijn van lidmaatschap van de bende, namelijk tijdens het scherp verhoor van Pieter Bruijn* uit Heerlen op 18 en 19 juni 1773. Maar Willem kan niet gearresteerd worden omdat hij gevlucht is en vanaf 15 dec. is hij diverse malen in het openbaar geciteerd ofwel gedagvaard om te verschijnen op het Landshuis in Valkenburg om aldaar antwoord te komen geven op vragen. Willem verschijnt niet en de beschuldigingen door gevangenen tijdens hun scherp examen gedaan blijven komen. Willem verblijft intussen in Vaesrade bij zijn zuster en zwager, waarschijnlijk het echtpaar Casparus Heuts en Elisabeth Willems in Vaesrade. Het gerecht van Valkenburg verneemt dit en richt 28 dec. 1774 een verzoek tot uitlevering aan de autoriteiten van Oostenrijkse deel van Valkenburg. Maar die uitlevering kan zo maar niet en het centrale gezag is Brussel moet een uitspraak doen en het einde van het lied is dat er niets gebeurt. In Valkenburg zijn inmiddels de verklaringen van veertien gevangenen over veertien diefstallen op papier gezet. Bij de recapitulatie laat men één van deze diefstallen vervallen, want van de overval bij Campo in het Nieuw Huis is dan intussen aangetoond dat die niet gebeurd is, slechts een product van fantasie. Met de resterende beschuldigingen, de voortvluchtigheid en de weigering voor het gerecht te verschijnen als bewijs van schuld wordt het vonnis gemotiveerd. Willem is 16 febr. 1775 bij verstek voor eeuwig verbannen uit de Landen van Overmaas en het district van de Generaliteit. Hoe het verder is gegaan met Willem is niet bekend.

ZIE VERDER:

— Documenten: Landeigenaar in 1765
..........in: Scherp examen Lins Schouteten 19 juli 1773
..........in: Scherp examen Lins Schouteten 16 juli 1773
..........Dagvaarding 15 dec. 1773
..........Overzicht beschuldigingen
..........In: Nader scherp verhoor Lins Schouteten 21 juni 1774
..........In: Continuatie scherp verhoor Lins Schouteten 22 juni 1774
..........Lijst Valkenburg juli 1774
..........In: Scherp examen Joannes Lahaye 4/5 aug. 1774
..........In: Scherp verhoor Daniel Hollanders 4 nov.1774
..........In: Scherp verhoor Daniel Hollanders 9 nov.1774
..........Verzoek om uitlevering 28 dec. 1774
..........Strafvordering in verstekprocedure 1774/5
..........In: Scherp examen Geertruid Bosch 23 maart 1775
..........In: Scherp examen Geertruid Bosch 1 juni 1775
..........Notariëel onderzoek naar bezit
..........Lijst vervolgden Valkenburg 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........In: Nader verhoor en recollectie Geertruijd Bosch 2/3 nov. 1775
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 50 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 35 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 221/2, 364 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 259
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

Willem Willems, brouwer uit Haasdal, vrijgelaten 1778

Peter Muijlkens

Willem Willems is geboren in Haasdal en 25 jan. 1733 gedoopt in Schimmert als zoon van Mathijs en Catharina Habets. Woont in Haasdal, heeft onroerend goed en is een welvarend man, van beroep brouwer, daarvoor opgeleid in Maastricht. Hij trouwt 19 juli 1767 in Schimmert Anna Mechtildis Queisen, gedoopt aldaar op 29 sept. 1740 als dochter van Joannes en Catharina Willems. Uit dit huwelijk worden van 1768 tot 1787 negen kinderen geboren, waarvan vijf na de verbanning van hun vader. Als Clara Penders de moeder van Peter Muijlkens* op 1 apr. 1775 diens geconfisceerde huis en hof terugkoopt, staat een Willem Willems van Haesdal borg voor de betaling. Als het deze Willem Willems is, moet er zeer kort daarna een arrestatiebevel voor hem zijn uitgevaardigd, maar hij blijkt de benen genomen te hebben. In deze late fase van de vervolging is het niet meer tot een veroordeling gekomen. Maar het arrestatiebevel staat nog open en veel later is hij alsnog aangehouden. Op 18 juli 1778 is hij ontslagen uit detentie, maar hij moet voor het gerecht beschikbaar blijven en de kosten van de procedure betalen. Daarom is hij vooreerst in gijzeling genomen tot hij een borg gesteld heeft ter waarde van 500 gulden voor zijn verschijnen voor het gerecht en zich bereid verklaart heeft de kosten te betalen. Pas dan, op 20 juli 1778 mag hij naar huis. En dat was dan het proces. Anna Mechtildis Queisen overlijdt 79 jaar oud op 3 dec. 1819 in Schimmert en Willem, die 87 jaar oud is geworden, drie maanden later op 8 maart 1820.

ZIE VERDER:

— Documenten: Als borg van koper geconfisqueerd goed
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Vonnis 30 juli 1778
 
— LIT. - A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 121/2, 227, 364 [samenvatting]
    - F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 147, 063, 253, 259

Willem Willems, dagloner uit Palemig, gefolterd, galg 1743

Willem Willems (Willms) is geboren in Scherpenseel en wordt 18 apr. 1708 gedoopt in Marienberg als zoon van Mathias en Anna Dörrenberg. Hij woont sinds 1730 in Palemig onder Schaesberg en probeert op vele manieren aan de kost te komen: hij werkt als wever, als brandewijnstoker en ook als dagloner. Hij trouwt 25 nov. 1734 in Schaesberg Elisabeth Ketels (Kessels), gedoopt in jan. 1712 als dochter van Joannes en Catharina Moberts. Uit dit huwelijk worden van 1735 tot 1742 drie kinderen geboren. Genoemd als medeplichtige tijdens verhoor onder foltering van zeven gevangenen uit Schaesberg. Willem wordt 1 aug. 1743 aangehouden en gevangen gezet op kasteel Schaesberg en drie dagen later verhoord, waarbij hij zegt dat de beschuldigingen niet waar zijn. Pas twee maanden later, 5 okt. wordt hij scherp verhoord en bekent na de territie. Op 12 okt. gerecollecteerd en daarna volgen snel het doodvonnis en de executie. Willem sterft 35 jaar oud op 21 okt. 1743 aan de galg in Schaesberg. Elisabeth Ketels hertrouwt 37 jaar oud op 7 sept. 1749 in Schaesberg met Balthasar Cremers. Zij overleeft haar eerste man bijna vijftig jaar en overlijdt 2 dec. 1792 in Schaesberg, tachtig jaar oud.

ZIE VERDER:

–– Dossier online bij Archieven.nl (Landen van Overmaas 7828, scan 57 e.v.) hier

–– Documenten: in Recollectie Peter Caspar ter Konig 23 juli 1743
..........In: Scherp examen van Joannes Dirckx den Dock 14 aug. 1743
..........In: Recollectie Joannes Dirckx den Dock 22 aug. 1743
..........Beschuldigingen tegen Willem 12 sept. 1743
..........In: Scherp examen Anton Haseliers 10 okt. 1743
..........In: Vonnis scherp examen van Willem Hoenen 4 juli 1745

— LIT. - W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 59
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 57 *
   - A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 194/5, 254 [samenvatting]
   - F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 155. 'Deel II (2014)' p. 175, 236
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Z-Limburg' I (2019) p. 8, 174, 178, 181/4, 'II (2020)' p.133, 'III (2020)' p. 245.
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online