DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS


PROCESSTUKKEN

Entree    Documenten    Processtukken    Scherp verhoor


Scherp examen Leonard Louppen, 3, 4 en 5 sept. 1772 Herzogenrath
• RHCL Maastricht • Hs 102 •

© Maaike van Eekelen


 gevaceert 23 uuren

Personele resonderinghe van den gedetineerden Lennerd Louppen bij scherpe examinatie gedaen op den Casteele tot s'Hertoghenraede den 3 september 1772, ten overstaen van d'heer schouteth de Limpens, de schepenen Nicolaes Vaessen en Laurens Reinartz, ende mij J.F. Daelen, subst. greff.
 Eodem et soram iisdem is gesisteert sijnde gecompareert den voorss, gedetineerde Leonard Louppen,aen den ghenen voorgelesen het decret gisteren tweeden deses in judicio extraordinario beraemt, en denselven bij serieuse territie aengemaent sijnde de waerheijt te bekennen, heeft hij overal in negativis blijven persisteren.
 Is dienvolgens op den stoel van torture gebonden en sijn hem ses minutten voor drij uren naer noen de schruijven op sijne duijmen gestelt worden, en opgehadt hebbende ses minutten sonder bekentenisse willen doen is hem den eersten stievel op sijn rechte been geschruijft worden.
 En desen stievel een vierdel uur opgehadt hebbende heeft geseijt mede geweest te sijn op Drinhuijsen, ende gevraegt sijnde wie hem daertoe den aenslagh gegeven, heeft geseijt niemant en dit uijt pijn gesegt te hebben.
 Den stievel nu noch een weinich bijgedraijt sijnde heeft geseijt waer te wesen dat op Drinhuijsen daerbij geweest, en dat denselve avonts
Peter Pauwels hem versocht hadde mede naer den advocaet te gaen, ende in plaetse van dien hem gevoert naer Drinhuijsen, en heeft immediate daernaer geseijt niet daerbij geweest te sijn.
 Den gedetineerden nu noch in de tourmenten geseten te hebbende tot halver vier, heeft versocht buijten tourmenten gestelt te worden onder verspreeken van alsdan te sullen seggen hoe hij onder de bende gecomen en voorders overal de waerheijt te sullen bekennen, hetghene hem is geaccordeert.
 En dienvolghens buijten tourmenten gestelt sijnde, heeft valschheeden voor gebrocht, is hem soo vort twee en twintigh minutten voor vier ueren den eersten stievel wederomme op sijn rechte been gestelt geworden.
 Als wanneer geseijt geweest te sijn bij de diefstallen tot Hoenghen, aen de handt, tot Wijnantsraede, op de pastorije te Hunshoven en op Drinhuijsen. En heeft oock geseijt nu geleden ontrent de thien jaeren den eedt op St. Lennerts bergh alhier in de gebuerte gedaen te hebben. Heeft daernaer versocht buijten tourmenten gestelt te worden onder verspreeken, van alsdan de suijvere waerheijt te sullen seggen, het ghene hem andermael is geaccordeert.
 En dus buijten tourmenten gestelt sijnde, heeft geseijt den Eede gedaen te hebben als sij gesellen naer Cloosterrode gingen stehlen.

 Ende heeft voorders verclaert dat ontrent acht dagen voor het begaen van den diefstal aen de handt in actis vermelt hij gedetineerden geweest was ten huijse van Peter Pauwels tot Übach die hem doensten eersten gesproocken en den aenslagh gegeven tot het begaen van desen diefstal. En seijt doens ter tijde gewoont te hebben bij sijne moeder in de Groonstraet en dat hij gedetineerden om naer de handt te gaen stehlen uijt de Groenstraet gegaen was ten huijse van Peter Pauwels tot Übach.
 En dat denselven Peter Pauwels met hem gegaen was ten huijsse van Adolf Steijns, en dat hij gedetineerden daer gevonden denselven Adolf Steins,
desselfs twee soonen Leonard en Henricus Steins,

desselfs eijdom Peter Maijers,
Gabriel Reijnarts,
Nelles Dautzenbergh,
Leonard Ploum met de laem handt
Peter den haemmaecker
Joseph Ploum in de wandelinge genoemt den heer van Sanckel.
 Dat van daer hij gedetineerden met voorss. gesellen gegaen tot Merxstein ten huijse van Baltus Kerckhoff, alwaer sij noch veele gesellen gevonden, die den gedetineerden seijt niet gekent te hebben. Dat hij eenighen tijdt in het huijs van Baltus Kerckhoff tot Merxstein met de gesellen ingeweest sijnde van daer vertrocken is op de handt toe den wegh genoemen hebbende met de gesellen van Übach door Hertoghenraede. En dat Baltus Kerckhoff met de Merxsteiner gesellen den wegh genoemen hadde langs Hertoghenraede. En sij al rechtoe gaende van s'Hertoghenraede op de handt toe de Merxsteiner gesellen reets daer vonden.
 En sij al rechtoe op het huijs aen de handt toegaende hij met Peter Pauwels door de poorte die sij open gevonden op den misthof ingegaen sijn. En daer staen gebleven sijnde ontrent andert half uur ten tijde dat de gesellen daer in den huijse inwaeren, dieselve uijtquaemen.
 En doens ten eersten bij hem gedetineerden en Peter Pauwels gecomen was Leonard Steins, seggende denselven dat daer niet meer te doen in was, dat wilden gaen. En dat hij gedetineerden doens van daer voortgaende met Peter Pauwels en d'andere gesellen van Übach gegaen is tot aen het haerdoorgen in den lande ter Heijden op den Aacker wegh, waer hij de gesellen verlaeten en alleen van daer naer de Groonstraet naer huis toe gegaen is.
 Verclaerende den gedetineerden, dat Peter Pauwels hem geseijt hag dat sij daer eene somme gelts gecregen hadden sonder te seggen hoeveel, en dat eenighen tijdt daernaer Adolf Steins hem gedetineerden voor sijn gedeelte van desen diefstal gelangt hadde negen schillingen.
 Verclaerende dat noch aen desen diefstal geassisteert hadden
Jacobus Otten,
Willem Ploum uijt den vivat,
Joannes Dammers geweest sijnde veltbode tot Übach,
den Pruijs Henrich Henrichs,
Schuijrman,
En dat Peter Pauwels hem geseijt hadde,
dat de drij Schieffers van Merxstein daerbij oock geweest waeren, en datter daer noch veele geweest waeren die hij niet gekent en hadde. Seggende gheene voordere gesellen die aen desen diefstal geassisteert meer weeten te noemen.

 Den gedetineerden verclaert ontrent acht dagen voor het begaen van den diefstal tot Wijnantsraede geweest te sijn tot Übach ten huijse van Peter Pauwels die hem doens den eersten aenslagh tot desen diefstal te begaen gegeven heeft.
 Seggende dat beneffens hem aen desen diefstal geassisteert hebben
Rochus Dammers die oock mede aen de handt daerbij geweest,
gelijck oock Frans Willem den slachter van Broechuijsen.
Dat noch bij den diefstal tot Wijnantsraede geweest Peter Pauwels, Adolf Steins met sijne twee soonen ende eijdom Linnerd en Henricus Steins ende Peter Maijers, Lennerd Ploum met de laem handt, Peter den haemmaecker, Gabriel Reinarts, den Pruijs, Joannes Dammers, Joseph Ploum alias den heer van Sanckel,
Jacobus Henseler die oock geweest is bij den diefstal aen de handt,
Baltus Kerckhoff van Merxstein.
En dat Peter Pauwels hem geseijt, dat oock daerbij geweest
seeckeren Crichel van Merxstein
ende de drij Schieffers van aldaer.
En dat denselven Peter Pauwels hem noch geseijt, dat oock daerbij geweest
twee Rootcrans van Merxstein sijnde geweest vaeder en soon ofte twee gebroeders.
 En dat hij gedetineerden om naer Wijnantsraede te gaen uijt de Groonstraet sijne daemaelige wooninge gegaen was tot Übach ten huijse van Peter Pauwels, en dat hem daer waeren comen aenroepen met sijne twe soonen Linnerd en Henricus Steins. En sij doens den wegh genomen door Paelenbergh op Scherpenselen. En dat Peter den haemmaecker met sommighe andere gesellen den wegh genoemen door Broechuijsen, waer op den wegh bij hun gecomen de gesellen van Merxstein. En hij gedetineerden met sijne gesellen den wegh nemende door de heijde en passerende op differente plaetsen sommighe huijsen die hij niet en weet te seggen.
 Gecomen sijnde tot Wijnantsraede d'andere gesellen reets daer gevonden hebben gelijck oock de poorte en de duhr aen het huijs waer sij den diefsta begingen alreets open.
 En hij gedetineerden doens met Peter Pauwels, Adolf Steins en sijne twee soonen ingegaen tot op de nerren, waer hij gedetineerden was blijven staen gaende sijne gesellen naer het huijs in waer het vol was en swermde van gesellen. Dat hij gedetineerden daer op de nerren is staen gebleven den tijdt van ontrent eene uer en doens de gesellen uijtcoemende uijt het huijs en Peter Pauwels vooruijt die seijde dat het geschiet was, hij soude maer gaen.
 En dat hij gedetineerden doens met Peter Pauwels vortgegaen, gaende de andere gesellen al sterck vooraen, op Broechuijsen toe opdat souden daer sijn eer het dagh was. En gemelden Peter Pauwels met hem gegaen sijnde tot op de Waubacher drieschen daer van hem vortgegaen op Broechuijsen toe. En seijde, dat sij daer bij malcanderen quaemen ten huijse van den slachter Frans Willem. En hij gedetineerden ven gemelde Waubacher drieschen naer huijs naer de Groonstraet toegegaen.
 En dat ontrent vierthien daghen daernaer hij gedetineerden geweest sijnde tot Übach ten huijse van Adolf Steins, denselven Adolf hem doens voor sijn gedeelte gegeven heeft eene halve croon.
 Seggende den gedetineerden niet te weeten, wat in het huijs tot Wijnatsraede door de gesellen was gestoolen worden, oock niet waer sulx verbleven. Vermeenende nochtans dat de deelinghe geschiet bij den slachter Frans Willem. Seggende nu dat de gestoole effecten waeren verdraegen geworden door de Merxsteiner en Übacher gesellen.
 Den gedetineerden verclaert alsnu, dat noch aen lestgemelden diefstal van Wijnantsraede geassiteert Jacobus Otten, Nelles Dautzenbergh,
Joseph Dammers, Derich Jaspers, Willem Ploum uijt de Vivat,
Schuijrman, Schleipen van Merxstein.
een cuijper van Merxstein met sijnen soon of broeder genoemt wordende Nevelstein,
eenen man uijt de Banck Merxstein genoemt Kneullen,
 En dat Peter Pauwels hem noch geseijt dat oock daerbij gewest
eenen Francoos, eenen man uijt Wijnantsraede, en eenen uijt Broechuijsen genoemt Rusch

 - Bij den aenstaenden avont is gecesseert worden
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

 Op heden den 4 september 1772 is wederomme gesisteert sijnde gecompareert den gedetineerden Leonard Louppen. Den ghenen vervolghende sijne voorstaende personeele Responderinghe, hij naer aenmaeninghe van de waerheijt te seggen verclaert, dat aen de beschevene twee diefstallen begaen aen de handt en tot Wijnantsraede noch geassisteert hadde
de vrouw van Baltus Kerckhoff van Merxstein verkleedt in mans cleederen met eenen stert in de haaren.

 Den gedetineerden verclaert oock geassisteert te hebben aen den diefstal in actis vermelt uijtgeweckt op d'Abdije van Cloosterrode.
 En dat ontrent twee daghen te voorens Peter Pauwels hem gedetineerden tot Übach op de straet den eersten aenslagh tot het begaen van desen diefstal gegeven hadde.
 En dat om aen desen diefstal t'assisteren met hem van Übach vertrocken Peter Pauwels, Gabriel Reijnarts, Lennerd Steins, Henricus Steins, en dat hij met deselve rechtoe door Merxstein op St. Lennerts bergh toegegaen waer sij seijden dat al souden bij malcanderen comen. En dat d'andere gesellen van Übach ingegaen tot Merxstein ten huijse van Baltus Kerckhoff waer noch meer andere gecoemen. En dat hij met voorss. gesellen coemende op St. Lennerts bergh daer eenighen tijdt gewacht hebben op d'andere en op eenmael eenen grooten hoop gesellen van Merxstein aenquaemen.
 En dat onderwegh Peter Pauwels en d'andere gesellen hem spraecken van den eedt te doen en dat hij gheenen moeste verraeden van de gesellen die hij was kennende. op pene dat hij s'duijvels soude gaen, en dat hij dit aen hun oock belooft heeft.
 En wanneer de gesellen op de St. Lennerts bergh bij hun quaemen waeraf hij gekent hadde Baltus Kerckhoff die eenen weirrock aenhadde, desselfs huijsvrouwe vercleet in manscleederen met eenen stert in de haeren. En dat oock noch daerbij waeren Joseph Dammers, Willem Ploum uijt de Vivat, Lennert Ploum met de laem handt, Joannes Dammers, Jacobus Otten, Jacobus Hensseler denwelcken met onder de groote was en te commanderen hadde, Derick Jaspers, Joannes Jaspers, Joseph Ploum van de Sanckel die oock onder de brigadiers was, Peter Muller die hij seit soo veel als Bode geweest te sijn, Schuijrman, Peter Maijers, den Pruijs, Adolf Steins die hij seijt oock met hem en d'andere gesellen op St. Lennerts bergh toegegaen te sijn.
 En seijt voorders, dat Peter Pauwels hem geseijt
dat Peter Joseph Ploum van Holthuijsen
en Baltus Holthuijsen van het Huijsgen tot Übach oock onder hunne bende gehoorden, maer seijt die selfs bij gheenen diefstal gesien te hebben.
 En dat Peter Pauwels hem oock geseijt dat noch op St. Lennerts bergh daerbij geweest den Crichel van Merxstein, drij Schieffers met den Cuijper en sijnen soon van aldaer.
 En dat Henricus Steins hem geseijt dat den vaeder van Peter Muller oock onder hun gehoorde.
 Seggende den gedetineerden noch op St. Lennerts bergh van de gesellen aldaer gekent te hebben Nicolaes Rootcrans eenen ouden man
met sijnen soon Wilhelmus Rootcrans die getrouwt was,
den Schleijpen van Merxstein, Kneullen eenen ouden man van de bergh onder Merxstein,
eenen genoemt Ross groot en swaer.
 En dat Peter Muller hem geseijt dat oock daerbij geweest
den Coster van Weltz.
 En seijt nu van oock selfs op St. Lennerts bergh gesien en gekent te hebben Baltus Holthuijsen van het huijsgen van Übach, Peter Joseph Ploum van Holthuijsen, Crichel van Merxstein, Schieffers Thijs en Wilhelmus Schieffers met den puckel van Merxstein, den cuijper van Merxstein met sijnen soon die getrouwt niet in Merxstein maer op een dorpken naest daerbij sijnde eenen assuranten [=brutale] gesel.
 Maer dat hij Schieffers Thijsgen niet gekent en hadde en dit alleen hadde van hooren seggen van Peter Pauwels, en dat hij noch op St. Lennerts bergh gesien en gekent hadde Frans Willem den slachter van Broechuijsen.
  Dat, als voren, de gesellen bij malcanderen comende op St. Lennerts bergh op de Capelle toegegaen sijn. En hij gedetineerde met Lennert Stein staende onder eene linde denselven hem seijde dat hij eerst den eedt aen hun vieren gedaen hadde, dat sij sij nu al in eenen clomb den eedt souden doen hun voor te houden door Baltus Kerckhoff.
 En dat denselven Baltus Kerckhoff in de Capelle aldaer geweest sijnde en daer bij hem waeren Adolf Steins, Peter Pauwels, Crichel, ouden Rootcrans en meer andere. En dat hij gedetineerde doens licht in de Capelle gesien en Baltus sijne stemme hooren spreecken sonder te hebben connen verstaen, wat hij seijde. En dat Lennert Steins hem oock geseijt dat Baltus Kerckhoff oock een boeksken hadde.
 En dat sij hun daer ontrent eene halve uur opgehouden hebben van daer vortgaende hij gedetineerde  met Peter Pauwels, de drij Steins, Gabriel Reinarts den wegh op d'Abdije toe genomen heeft door s'Hertoghenraede. Gaende Baltus Kerckhoff en veele van d'andere gesellen óm s'Hertoghenraede op d'Abdije toe, om gheenen tumult binnen Hertogenraede te veroorsaecken.
 En coemende aen dieselve Abdije Peter Pauwels hem gedetineerden aldaer aen de porte aen het ijseren gegitters, dat doens daer was, heeft doen op schiltwacht staen. Hem gevende sijnen stock met een bajonet op geheel spitz en wel lang eenen voet, hem ordonnerende van aldaer niemant op noch af te laeten noch te laeten passeren. Maer soo iemant daer wilde passeren dat hij die moeste dooden, ofte dat hij selfs soude gedoot worden. En dat daerontrent ende rond om d'Abdije noch al meerdere schiltwachten uijtgestelt geweest. Maer dat hij gedetineerde edoch niet en weet, of daer de poorte open of toegeweest, meenende nochtans open mits men hem daer op schiltwacht gestelt.
 En dat aldaer in de Abdije ingeweest waeren Baltus Kerckhoff en desselfs huijsvrouw vercleet in mans cleederen, Peter Pauwels, Adolf Steins, sonder dat hij weet, waer dieselve aldaer ingecomen sijn. En dat ontrent eene uer daer ingebleven sijnde Peter Pauwels bij hem op sijnen post gecomen was en seijde dat het gedaen was. Sonder hem nochtans te seggen, wat aldaer gecregen hadden, als alleen seggende, dat Baltus alles soude tot gelt maecken. En dat hij hem daede goetspreeken, dat dan sijn aendeel soude crijgen.
 En dat hij gedetineerde doens met Peter Pauwels van aldaer vertrocken en gegaen recht op Übach toe, en dat d'andere gesellen ingegaen waeren bij Baltus Kerckhoff tot Merxstein, die, gelijck Peter Rauwels hem geseijt, aldaer alles souden reguleren.
  Seggende voorders dat hij doens oock aen d'Abdije heeft sien staen eenen francoos, hebbende eenen gedraijden stert in sijne haeren, blauw gekleet, bleick en swart van gesicht en hebbende swerte haeren, draegende knobgens veil over landt.
 Dat hij gedetineerden voorders niet en weet wat op d'Abdije gestoolen hadden, noch waer sulx verbleven. En dat drij daegen daernaer tot Übach op de straet Peter Pauwels hem voor sijn gedeelte gegeven heeft gelijck hij vermeint, ses kopstucken. En dat hij oock vermeint, dat hem doens ses halve kopstucken gegeven heeft voor den haemmaecker Peter Muller, aen den welcken hij ontrent acht daegen daernaer gegeven hadde het gelt, het gheene van Peter Pauwels voor hem ontfangen hadde.

 Den gedetineerden verclaert oock geassisteert te hebben aen dendiefstal in actis vermelt begaen tot Wurm.
 Waertoe hem den eersten aenslagh gegeven hadde Peter Pauwels tot Übach op de straet ontrent drij daghen te vorens.
 En dat noch beneffens hem aen desen diefstal geassisteert hadden Adolf steins, Lennerd en Henricus Steins, Gabriel Reinerts, Joseph Ploum den heer van Sanckel, Willem Ploum uijt de Vivat, Leonard Ploum met de laem handt, Peter Muller, Derick Jaspers, Jacobus Otten, Nelles Dautzenbergh, Joseph Dammers, Peter Joseph Ploum van Holthuijsen, Peter Maijers, Peter Pauwels, Schuijrman, Pruijs, Joannes dammers, Rochus Dammers,
Joannes Jaspers, Baltus Holthuijsen, den cuijper van Merxstein met sijnen soon getrouwt naer den cant van de Bierstraet, Nicolaes den ouden Rootcrans, den Crichel, Wilhelmus Rootcrans, Matthijs Schieffers, den Kneullen van de bergh eenen ouden man, Albert Schleipen.
  En dat Peter Maijers hem geseijt, dat bij desen diefstal tot Wurm en bij d'andere hiervoor beschreven oock geweest was Coen Kern van Übach, dat noch bij den diefstal tot Wurm geweest was eenen grooten sterken man genoemt Ross.
 En dat om naer Wurm toe te gaen hij gedetineerden gegaen was tot aen het Drinhuijser huijs op den cant, en aldaer gewacht heeft op Peter Pauwels, die daer bij hem gecomen. En met den welcken hij gedetineerden seijt gegaen te sijn langs Geilenkirchen, langs Suggeraet op Wurm toe. En dat die van Merxstein om naer Wurmte gaen gecoemen waeren door d'Aacker straet langs de Vivat.
 En dat hij gedetineerden met Peter Pauwels bij de andere voorschreve gesellen en meerdere die hij seijt niet gekent te hebben, gecomen was niet verre van het huijs aldaer waer sij gestoolen hebben aen eenen poel tusschen de haeghen. En daer comende aen het huijs, Jacobus hensseler met de Gulicker de poort geopent hadden en dat de gesellen oock in een augenblick geopent hadden. En dat de gesellen doens hoopens gewijs en hij gedetineerder daermede ten huijse ingegaen ende daer ingedrongen over de nerren naer de keucken in. En het daer geheel vol was dat den eenen den anderen niet conde wijcken.
 Peter Pauwels doens seijde aen Peter Maijers ende aen hem gedetineerden dat soude mede uijtgaen. Welcken Peter Pauwels voorss. Peter Maijers gestelt heeft op schiltwacht (in de marge: het cleen poortgen) in de coolhof aldaer ende hem gedetineerden op den sprongh aen de huijsduhr. Alwelcken Peter Pauwels hem gedetineerden daer langde sijnen steck met de bajonet op, en daernaer wederomme ten huijse ingegaen. En eenighen tijdt daer gestaen hebbende het heeft hooren schieten, sonder te weeten door wien. En vermits de schiltwacht ten naesten bij hem staende hem daerover niet aengesprooken en hij gedetineerden hem daerover  oock niet verders geïnformeert, te meer, terwijlen daer de schiltwachten op de straet geheel sterck en van beijde sijden besat met gearmeerde mannen van hunne gesellen.
 En dat hij gedetineerden ten geheelen tijde dat de gesellen daer in den huijse inwaeren op sijnen post heeft blijven staen ad ontrent eene uer. En dat doens Peter Pauwels mede ten eersten uijt den huijse uijtcomende seijde dat het gedaen was, en hij gedetineerden doens met Peter Pauwels afgegaen door de poorte van de straet. En dat doens de schiltwachten hun waeren draijende naer het dorp in en daer moesten houden tot dat den lesten uijt het huijs was.
 Seggende voorders, dat daer oock een peerdt was, waerop Baltus Kerckhoff daernatoe gereden, het welck was, gelijck hij gedetineerden vermeint, van den Crichel van Merxstein. En dat sij op dit peerdt sacken gelaeden hadden van de gestoole effecten, dewelcke sij vervoerden naer Merxstein. En dat Peter Pauwels hem geseijt, dat daer meubelen en gelt gecregen hadden, sonder die te weeten specificeeren. En dat hij gedetineerden met Peter Pauwels naer Übach toe gegaen is, blijvende d'andere gesellen te rugge bij het peerdt en de packen. En dat Peter Pauwels hem geseijt dat Jacob Henseler met de Gulicker en Baltus Kerckhoff daer het gelt gecregen uijt een kist en uijt een schaep. En dat Baltus Kerckhoff d'order gegeven hadde de liedens te binden, en dat die waeren gebonden door de Gulicker. En dat Jacobus Henseler, en her van Sanckel en Adolf Steins hun bemoijt hadden om het gelt aldaer als andere effecten te vinden.
 En dat Peter Pauwels ontrent vierthien daghen daernaer hem gedetineerden op straet tot Übach voor sijn gedeelte van desen diefstal gelangt heeft ontrent vierthien of viertienden halven Schillingh.
 En dat staende hij gedetineerden op den sprongh als voren, in den huijse heeft hooren roepen en onder andere eene fine stim.

 Den gedetineerden verclaeert noch geassisteert te hebben aen den diefstal in actis vermelt begaen op de pastorije tot Hoenghen.
 En dat ontrent twe dagen te voorens tot Übach op de straet Peter Pauwels hem den eersten aenslagh tot desen diefstal gegeven hadde, seggende dat noch beneffens hem daeraen geassisteert hebben Joseph Ploum van Holthuijsen, Wilem Ploum uijt de Vivat, Adolf Steins, Henricus Steins, Lennerd Steins, Peter Maijers, Joseph Ploum, Peter Pauwels, Gabriel Reinarts, Jacobus Henseler, Pruijs, Lennerd Ploum met de laem handt, Joseph Dammers, Joannes Dammers, Rochus Dammers, Schuijrman,
Joseph Keijser, Baltus Holthuijsen, Nelles Dautzenbergh, Jacobus Otten, Derick Jaspers, Peter Muller,
Nijs Dortangs, Baltus Kerckhoff omhebbende eenen weirrock, riedende te peerdt het ghene bij de nacht schein swart te sijn, de huijsvrouw van hem Baltus vercleet in mans cleederen, Crichel van Merxstein,
seeckeren Christian meenende dat hem was noemende Nevelstein met sijnen toenaem, Nicolaas den ouden Rootcrans, Wilhelmus Rootcrans sijnde gelijck hij vermeint, dessels soon, Schieffers Thijs, Schieffers puckel, en dat noch eenen Schieffers daerbij geweest gelijck Peter Pauwels hem geseijt.
 En dat Peter Pauwels hem geseijt dat oock daerbij geweest Coen Kern. Seggende hij gedetineerden, dat noch daerbij geweest Albert Schleipen, en seijt niet positive te connen seggen, of den Kneullen van de bergh daerbij geweest, ofte niet.
  En dat den jongh Joseph Keijser hem geseijt, dat de chirurgijn Kerckhoff van s'Hertogenraede oock te peerdt daerbij geweest was. Seggende voorders dat noch daerbij geweest was Frans Willem van Broechuijsen en den Ross.
 En dat om daernaertoe te gaen hij volgens afspraeck met Peter Pauwels hij gegaen sijnde op de straet aen de kerck tot Übach in den donckelen avont en daer alreets gevonden hebbende denselven Peter Pauwels met hem den wegh genoemen heeft langs Schauvenbergh op Hoenghen. En dat den haemmaecker Peter Muller, Joseph Keijser en andere naer Merxstein gegaen waeren de gesellen aldaer aenroepen. En coemende hij gedetineerden en Peter Pauwels tot cort aen Hoeghen aen een lintgen ofte strauijck in het velt staende, de gesellen aldaer reets vergaedert gevonden hebben en van daer naer Hoenghen in op de pastorij toe gegaen waeren.
 En dat Jacobus Henseler met de Gulicker aenstonts in de pastorije inwaeren, sonder dat hij weet, waer die gebrooken en ingecoomen sijn. En dat hij gedetineerden met Peter Pauwels door de poorte aen de pastorije, welcke sij daer open gevonden, ingegaen was op den misthoff tot aen de duhr van de pastorije. En daer het huijs al vol sijnde Peter Pauwels Peter Maijers die daer oock was gearmeert met eene flinte heeft doen uijtgaen en op schiltwacht staen over den voorwegh gaende langs de pastorije.
 En dat al rond om schiltwachten stonden. En dat denselven Peter Pauwels hem gedetineerden hadde doen op schiltwacht staen aen de poorte van de pastorije, en hem ten dien gelangt seinen steck met het bajonet op, hem ordonneerende, in cas van noode alles te moorden wat hem tegequaem.
 En dat de gesellen ontrent een uur ingebleven sijnde Peter Pauwels tot hem quaem en seijde, dat het gedaen was. En dat doens den gedetineerden  met Peter Pauwels naer Übach toe gegaen, laetende d'andere gesellen te rugge.
 Seggende voorders, dat Baltus Kerckhoff en Crichel van Merxstein daer peerden hebbende daerop gelaeden hadden van de gestoole effecten. En dat hij gedetineerden al niet en weet, wat goederen en effecten aldaer gestoolen hadden, als dat Peter Pauwels hem geseijt, dat daer de Monstrans gecregen hadden, dat evenwel noch gheene vijftich Rijxdaelders voor dieselve becomen hadde. En dat hij gedetineeren niet en weet waer die vercocht geworden.
 En dat ontrent vierthien daghen naer desen gepasseerden diefstal Peter Pauwels op de straet tot Übach hem gedetineerden voor sijn gedeelte daeraf in kopstucken gegeven heeft de waerde van ontrent een Cronestuck.
 Mits de invallenden avont is gecesseert tot Mergen vroegh.
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
 
Op heden den 5 september 1772 is wederomme gesisteert sijnde gecompareert den gedetineerden Leonard Louppen. Den ghenen aengemaent de waerheijt te seggen, en vervolgende sijne voorstaende personele Responderinghe, heeft verclaert mede geweest te sijn bij het complot en voorhebbenden diefstal om te stehlen op den hof Drinhuijsen onder Übach.
 Waertoe hem ontrent anderthalven dagh te vorens tot Übach op de straetden eersten aenslagh gegeven hadde Peter Pauwels, die hem oock om daerna toe te gaen ter sijnder woninghe heeft comen aenroepen. En hij met denselven naer Drinhuijsen tiegegaen en daer d'andere gesellen gevonden hebben in de weijde van dien hof.
 En Peter Pauwels op de gesellen toegaende en te rugge comende hem gedetineerden seijde, dat de Steins hem geseijt hadden dat de knechten daer op waeren die naer den Kalckbergh zouden vaeren, en dat daeromme het daer niet en conde geven, en dat sij souden naer hem gaen.
 En dat hij gedetineerden daer eenen heele hoop gesellen heeft sien staen, waeraf hij gheenen gekent en heeft, mits hij niet op hun toegegaen, en Peter Pauwels hem seijde dat souden naer huijs gaen, die hem oock geseijt, dat de gesellen van Merxstein daer oock waeren.

 Den gedetineerden verclaert noch geassisteert te hebben aen den diefstal in actis vermelt tot Übach aen het velt.
 En dat Peter Pauwels op St. Josephsdagh s'morgens in de vroeghmisse tot Übach hem kennisse gegeven hadde. En hij gedetineerden van Übach naer Broechuijsen in de hooghmisse waer men St. Josephs fest was vierende gegaen was ende aldaer de middagh gegeten heeft bij sijnen halven broeder Merten Louppen. En hij gedetineerden daer noch in het lof ofte vespers geweest wederomme naer Übach toegegaen ten huijse van sijne schoonmoeder. Alwaer hij ontrent den avont sijnen stock nemende seijde dat hij naer de Groonstraet tot sijne moeder ginge slaepen om den anderen dagh op sondagh wanneer St. Joseph tot Waubach geviert wierde aldaer in St. Joseph te sijn. En hij gedetineerden doens ten huijse van Peter Pauwels gegaen.
 Waer hij eenighen tijdt verbleven, wanneer gemelden Peter Pauwels, die wiste wanneer het tijdt was, met hem naer het huijs aen het velt toegegaen, en daer comende sij d'andere gesellen reets hebben vinden staen in het velt voor de poorte van het Huijs.
 Seggende dat beneffens hem aen desen diefstal geassisteert Peter Pauwels, Gabriel Reinarts, Leonard Ploum met de laem handt, Peter Maijers, Adolf Steins, Lennerd en Henricus Steins, Jacobus Herseler, den heer van Sanckel, Peter Muller, Baltus Kerckhoff en desselfs huijsvrouw vercleet in mans cleederen gelijck altoos gecleet was wanneer mede uijtging. En dat noch veele andere gesellen daer waeren, dat nochtans hij gheene voordere gekent heeft. En dat Peter Pauwels hen geseijt, dat de gesellen van Merxstein geheel daer geweest.
 En sij daer arriveerende de poorte van het huijs geopent hadde Jacobus Henseler, en denselven met de Steins de duhr van het huijs met een groot dick buecken houdt opgeloopen hadden. Ende daer het huijs ingegaen waeren Gabriel Reinarts, Peter Pauwels, de drij Steins, Baltus Kerckhoff met sijne huijsvrouw, dat sij daer veel moijten gehadt om in te coemen, mits de luijden op waeren, en de vrouw in het huijs eene kist voor de duhr geworpen gelijck Peter Pauwels hem geseijt. En hij gedetineerden was staen gebleven onder de poorte aldaer, staende voor die poorte oock noch veele andere gesellen.
 En daer gestaen hebbende noch geene halve uer hij het heeft hooren op de klock slaen en oock gelijck schieten. Wanneer hij gedetineerden tot de gesellen in het huijs geroepen heeft het slaet op de klock march uijt. Wanneer Peter Pauwels in der haest quaem uijtspringen en seijde, marsch marsch. En denselven Peter Pauwels doens ter slinser handt om het huijs door het velt naer sijnent toe geloepen is gelijck oock de Steins, en de Merxsteiner op de Schiebuck toe met oock noch eenighe van Übach.
 En hij gedetineerden doens over den wegh gesprongen nemende sijnen wegh langs de Weijenbergh op de Groonstraet toe, alwaer arriverende aen het huijs van sijne moeder aldaer geclopt heeft. Sijnen broeder Goert hem heeft coemen de duhr openen, aen den welcken hij seijde van hem opgehouden te hebben aen St. Joseph tot Broechuijsen. Den welcken Goert doens aen hem gedetineerden seijde, als hij honger hadde dat dan in het schaep soude gaen. En hij gedetineerden daer niet vindende het ghene hem lusde hij met denselven sijnen broeder op de Caemer waer sijne moeder en suster sliepen op een ander bedde daer staende heeft gaen slaepen, en des morgens ontrent ten seven ueren opgestaen en gegaen naer St. Joseph tot Waubach.
 En dat hij gedetineerde niet en weet wat goederen en effecten aldaer gestoolen worden, als dat Peter Pauwels hem geseijt, dat daer niet gecregen en hem oock niet gegeven. Welk zeggen van Peter Pauwels hij gedetineerden geloof toegeschreven om dieswille dat sij soo haest verjaegt waeren geworden.

 Den gedetinerden verclaert noch geassisteert te hebben aen den diefstal in actis vermelt uijtgewerckt op de pastorije tot Hunshoven.
 En dat Peter Pauwels hem s'sondaghs van te vorens in de vrooghmisse den eersten aenslagh tot desen diefstal gegeven hadde. En dat hij aen Peter Pauwels gevraegt hebbende of alles bestelt was, denselven hem geseijt dat Adolf Steins hem geseijt dat de Merxsteiner oock al souden daer coemen. En dat hij gedetineerden hem doens met Peter Pauwels afgesprooken dat souden bij malcanderen coemen op de straet.
 En dat ingevolgh van dien tusschen elf en twelf ueren bij Peter Pauwels gecomen was in de straet tusschen den Hove en Übach, waer hij denselven al was vindende, en van daer met hem naer Hunshoven toegegaen. En saer comende de gesellen aldaer vindende en Adolf Steins besigh met de schiltwachten te reguleren, en het poortjen ofte duhr aen de pastorije oock al open. Ende Adolf Steins aen hem seijde, ick peisde dat ghij niet gecomen en hadde.
 En dat noch aen desen diefstal geassisteert hadden Lennerd en Henricus Steins, Joseph Dammers, Willem Ploum uijt den Vivat. Meinende dat oock daerbij geweest was Peter Joseph Ploum van Holthuijsen sonder denselven nochtans gesien te hebben. Dat noch daerbij geweest Peter Maijers, Joseph Ploum, Lennerd Ploum met de laem handt, Jacobus Henseler, Gabriel Reijnarts, Schuijrman, Rochus Dammers, Joannes Dammers, Peter Muller, Derick Jaspers, Joannes Jaspers, Nelles Dautzenbergh, Jacobus Otten.
 En dat hij oock heeft hooren seggen van Peter Pauwels, dat Baltus Holthuijsen daerbij geweest en dat Peter Maijers hem geseijt, dat Coen Kern onder hun gehoorde en overal daerbij geweest was.
 Seggende den gedetineerden dat noch daerbij geweest Baltus Kerckhoff, den cuijper van Merxstein, en dat hij eenen heeft hooren noemen Christian Nievelstein sonder die te kennen noch te weeten wie dat is.
 En dat Peter Pauwels hem noch geseijt, dat oock daerbij geweest den Crichel en de Schieffers van Merxstein. En dat hij daerbij gesien hadde den ouden Rootcrans, en dat onder het poortjen van de pastorije eenen langs hem quaem hebbende eenen stert in de haeren die in de pastorije inging en die iet meer te seggen hadde als de gemeine.
 En sij als voren bij hunne aencomste het poortjen van de pastorije open vindende naer dat de schiltwachten gereguleert hadden Adolf Steins en Peter Pauwels naer de pastorije ingegaen waeren. Gevende desen lesten sijnen stock met het bajonet op aen hem gedetineerden en doende hem aldaer onder het poortjen daermede op schiltwacht staen. En datter buijten het poortjen noch wel twintigh stonden gewaepent met flinten.
 En dat hij daer ontrent eene uer schiltwacht gestaen hebbende ten eersten bij hem quaem Peter Pauwels, seggende, dat het gedaen was, en dat hij gedetineerden soude seggen aen de schilt dat haer soude draaijen opdat de gesellen al over de wegh conden gaen naer de herver weijde in, en dat den lesten uijtcomende hun soude seggen dat niemand meer in de pastorije en was en sij dan met naer de weijde ingaen soude. Dat dienvolghens sij gesellen al naer dieselve weijde ingegaen waeren. Bringende de leste de packen van gestoole effecten mede bij de welcke de schiltwacht was blijvende um hun t'assisteren.  Dat hij nochtans niet en weet waer de packen verdraegen of verbleven, dat hij oock niet en weet wat goederen en effecten aldaer gestoolen.
 En dat hij gedetineerden met Adolf Steins en Peter Pauwels voorop naer huijs naer Übach toe gegaen is. En dat ontrent vierthien dagen daernaer Peter Pauwels in desselfs huijs tot Übach hem gedetineerden voor sijn gedeelte van desen diefstal gelangt heeft vier Aacker gulden.

 Verclaerende den gedetineerden, dat staende gelijck voorschreven, hij onder de poorte aen het velt tot Übach daer langs hem ten huijse ingegaen was eenen gesel die hij niet en kende, sijnde blauw gecleet en hebbende eenen gevlochden steert in sijne haaren.

 Den gedetineerden verclaert noch geassisteert te hebben aen den diefstal in actis vermelt uijtgewerkt bij de weduwe Janssen tot Immendorp.
 En dat s'avonts van te vooren in de thien schuijr besig was met Peter Pauwels te derschen denselven Peter Pauwels hem ten eersten gesprooken van desen diefstal te begaen. En dat hij naer het derschen naer huijs gaende den selven hem geseijt hadde dat ontrent ten halver twelf soude comen in de Birder gracht en dat daer den eenen den anderen soude wachten. En dat Adolf Steins met d'andere en die van Merxstein daeden gaen langs den Vivat door het velt.
 En dat hij ingevolgh dier volgens d'afspraek met hem Peter Pauwels op den gelimitteerden tijdt van sijnent vortgaende Peter Pauwels reets gevonden hadde in gemelden Birder gracht. En sij doens te saemen onder hun twee gaende door de Hasselder straet op Immendorp toe achter door de weijde van de weduwe Janssen ingegaen sijn en daer de gesellen waeren vindende die de weijpoorte al geopent hadden.
 En dat hij oock daer in de weijde hadde sien staen een vuss peerdt, meenende dat het geweest van Willem Ploum uijt de Vivat. Dat op straet oock noch al connen peerden van de gesellen geweest sijn, die welcke hij edoch niet gesien, mits niet op de straet geweest.
 En dat nog aen desen diefstal geassisteert Willem Ploum met sijn peerdt, Adolf Steins, Lennerd en Henricus Steins, Peter Maijers, Joseph Ploum, Jacobus Henseler, Pruijs, Gabriel Reinarts,Lennerd Ploum met de laem handt, Joseph Dammers, Schuijrman, Joannes Dammers, Rochus Dammers, Jacobus Otten, Nijss Dortangs denwelcken was bij sijn stiefvaeder Lennerd Steins, Baltus Holthuijsen, Peter Muller, Derick Jaspers, Joannes Jaspers, Frans Willem van Broechuijsen. Dat Peter Pauwels hem geseijt dat oock daerbij geweest eenen van Broechuijsen genoemd den Rusch.
 En den gedetineerden weijgerende van de complices oprichtigh te noemen is op den stoel van torture gebonden worden twintigh minutten naer drij ueren.
  Wanneer hij geseijt, dat Gabriel Reinarts hem geseijt, dat Godfrid Pauwels soon van Peter Pauwels oock daerbij geweest was. Seggende gelijck daernaer, dat hij denselven daerbij gesien hadde.
 En voorders gheene gesellen meer seggende, is hem om halver vier eenen stievel op sijn slinsse been geschruijft worden. Wanneer instantelijck geseijt, dat noch daerbij geweest Henricus Haemers schoonsoon van Peter Pauwels. En dat Peter Pauwels hem geseijt hadde, dat Frins Christian eenen schoenmaecker van Übach langh van postur onder hun gehoorde, en oock tot Immendorp daerbij geweest waere.
 Waerop hem den voorss. stievel ten sijnen versoeke geheel los geschruijft worden, en den gedetineerden daernaer noch geseijt, dat voorss. Godfrid Pauwels oock geweest bij den diefstal aen het velt.
  En dat Peter Pauwels hem geseijt, dat oock daerbij geweest Joseph eenen wever uijtter Hostardt woonende tot Übach aen den Nutzenbergh. Dat Peter Pauwels hem noch geseijt dat Goert Reumkens eenen wever, als oock Joannes Boijmans woonende tot Übach aen den Vliegenpoel onder hun gehoorden en daerbij geweest waeren.
 Corrigendo seijt, dat hij van Gabriel Reinarts hadde hooren seggen dat Henricus Haemers daerbij geweest waere. Seggende dat hij noch van Peter Pauwels hadde hooren seggen, dat seeckeren Christian gebortigh van het Gulickse getrouwt met de dochter van Kamer van Ottweiler oock onder hunne bende gehoorde, woonende desen Christian bij sijns gedetineerdens schoonsuster aen het eijnde van Übach.
 Seggende noch, dat den jongh Joseph Keijser, ten tijde dat hij gedetineerde alhier de wacht hadde, denselven Joseph Keijser hier in de stallen in de gevanckenisse was sittende, hem geseijt hadde, dat Mathijs Beij tot Hoenghen daerbij geweest was. Seggende al voorders dat dien jongh was meenende den Matthijs Beij den weggenbacker die is woonende boven op de cant teghens Gerardissen Marie. Dat hij gedetineerden nochtans dien Mathijs Beij nirgents daerbij gesien hadde, en oock vangheenen van d'andere gesellen gehoort dat dien Mathijs Beij daerbij geweest was, of dat onder hunne bende soude gehooren.
 Verclaerende den gedetineerden, dat tot Immendorp noch daerbij geweest waeren Baltus Kerckhoff en desselfs huijsvrouw vercleet in mans cleederen, den cuijper woonende in de Merxsteiner Banck naer de cant van de Bierstraet. En dat Peter Pauwels hem geseijt, dat oock daerbij geweest drij Schieffers en den Crichel van Merxstein. Dat hij noch daer gesien Albert Schleipen, den ouden Nicolaes Rootcrans. En dat Peter Pauwels hem noch geseijt, dat oock daerbij geweest Wilhelmus Rootcrans, den Ross en den Coster van Weltz, welcken lesten soude geweest sijn bij de Gulicker.
 En seijt te meijnen, dat oock daerbij geweest den ouden Kneullen uijt de Banck Merxstein. En dat Peter Pauwels hem al wieders geseijt, dat oock daerbij geweest waere eenen Francoos gaende met hembder knobgens over landt.
 [Corpus delicti] Dat hij met Peter Pauwels comende gelijck voorschreven, bij de gesellen in de weijde van de weduwe Janssen waer sij de weijpoorte open gevonden denselven Peter Pauwels, Adolf Steins, Jacobus Henseler en veele andere daer ten huijse ingegaen. En hij gedetineerden mede doorgegaen tot vooraen in t'huijs, het gheene daetelijck vol liedens was.
 En doens instantelijck Peter Pauwels uitgegaen met hem gedetineerden en Peter Maijers. Welcken Peter Maijers denselven Pauwels op schiltwacht gestelt heeft in voorss. weijde aen het backhuijs, en hem gedetineerden op de sprongh aen de geseijde weij-poorte, hem daer gelangt hebbende sijnen steck met het bajonet in, wanneer hij Peter Pauwels daer wederomme ten huijse ingegaen. En seijt, dat voren op de straet oock eenen hoop gesellen gestaen die de poorte bewaerden, en dat daer onder de Gulicker hij eenen gesien hadde aenhebbende eenen grisen overrock met eenen kraeck en eene swerte muts op sij hooft.
 En dat hij daer ontrent eene uer schiltwacht gestaen hebbende Peter Pauwels bij hem gedetineerden uijtquaem en seijde dat het gedaen was, en dat doens denselven Pauwels andere gesellen opvolgden en andere voren uijtgegaen waeren. En dat hij gedetineerden doens met Peter Pauwels, Godfrid Pauwels, en andere Übacher door geseijde weijde, door het velt en door de Hasselder straet op Übach toe gegaen is.
 Dat hij gedetineerden niet en weet, wat goederen en effecten aldaer gestoolen hadden als dat Peter Pauwels hem geseijt, dat Jacobus Henseler daer het gelt in der haest gesnapt en meestendeels behouden hadde. En dat vier ofte vijf daegen daernaer Peter Pauwels tot Übach op de straet hem gedetineerden voor sijn gedeelte van desen diefstal gelangt hadde vier schillinghen.

 Bij lecture heeft den gedetineerden geseijt, dat hij den voormelden Godfrid Pauwels soon van Peter Pauwels oock gesien hadde bij den beschrevenen diefstal begaen op de pastorije tot Hoenghen.

 En dese aen den gedetineerden duijdelijck voorgelesen sijnde, heeft denselven daerbij blijven persisteren, en tot dien eijgenhandigh onderteeckent.
Leonardus Louppen

quod attestamur
 Nicolaes Vaessen schepen
 L. Reinartz schepen
J. F. Daelen subst. greff.


© Maaike van Eekelen

bovenzijde






































INHOUD

Afstammelingen van Bokkenrijders

ENTREE

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen

REGISTER