Bokkenrijders en hun afstammelingen

Eeven

142

Joannes Eeven, wever in Retersbeek, gefolterd, galg 1773

Peter Gerrits Heijliger Gerrits

Joannes Eeven is, naar eigen zeggen afkomstig uit Quedlinburg in Duitsland en heeft kennelijk in zijn jeugd schrijven geleerd, want hij gebruikt het oude duitse kurrent schrift. In de wandeling wordt hij soms 'de Duitser' genoemd. Hij woont eerst in Voerendaal, later Weustenraad (parochie Hulsberg) onder Klimmen, verdient de kost als wever en heeft voor zover bekend geen bezittingen. Later "bekende over tien jaeren of daerontrent twee gerven kooren gestoolen te hebben. Addendo segt sulxs gedaen te hebben wegens armoede en honger." Hij trouwt 6 nov. 1751 in Klimmen Helena Leunissen, gedoopt 24 sept. 1718 in Klimmen als dochter van Gerard en Margaretha Bisschops. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren: de jongste twee 1758 en 1763 R.K. gedoopt in Hulsberg. Getuigen beweren later dat hij na de eerste arrestaties in Retersbeek gedreigd zou hebben het hele Weustenrade te zullen verraden wanneer hij 'als schelm verraden zou worden'. Joannes is genoemd als medeplichtige van de bende op 3 aug. 1773 in het scherp verhoor van Peter Gerrits* uit Heerlen. Hij is 14 aug. samen met vier andere inwoners van Retersbeek gearresteerd en opgesloten in Valkenburg. Hij wil niet bekennen en wordt 22 okt. scherp verhoord en het protocol daarvan geeft een warrig beeld. Na pijnigen bekent hij en "vermits 't middag is en den Gedetineerde een soort van de quade siekte of bevalling overkwam, is met verdere ondervraging gesupercedeert tot nademiddag en nadien den Gedetineerde alles revoceerde en seijde sulxs gesegt te hebben op aenraeden van Heijliger Gerits*. Soo is Heijliger Gerrits in instante afgelaeten dewelke den Gedetineerde in face gesegt dat sijn voorgeeven gelogen.." Joannes blijft ontkennen en schrijft fel obstinaat onder het protocol "nit ware". Ook na hervatting van de ondervraging houdt hij vol ongeduldig te zijn, maar nadat hij weer gefolterd is, bekent hij volop. Hij zegt bijvoorbeeld ook medeplichtig te zijn de diefstal bij Campo in het Nieuw Huis en noemt medeplichtigen. Maar zes weken later wordt aangetoond dat deze diefstal nooit heeft plaats gevonden. Joannes is dan al ter dood veroordeeld en geëxecuteert. Hij sterft 3 dec. 1773 aan de galg op de Lommelenberg bij Valkenburg. Helena Leunissen woont de laatste bij haar dochter Anna Barbara  en wordt 2 mei 1785 begraven in Berg en Terblijt.

ZIE VERDER:

— Documenten: In: Scherp examen Peter Gerrits 3 aug. 1773
..........Lijst scherper examen 22 & 25 okt. 1773
..........Scherp verhoor 22 okt. 1773
..........Vervolg op dit scherp verhoor
..........De overval die nooit plaats vond
..........Getuigenverklaringen d.d. 9 dec. 1773
..........Declaratie advocaat en procureur
..........De laatste nacht in de gevangenis
..........Bericht in krant van die tijd
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........Lijst Valkenburg juli 1774
..........In: Scherpe verhoren van Joannes Haesen dec. 1774
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 47 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 32 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 215, 219, 356 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 142, 250
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online