Bokkenrijders en hun afstammelingen

Drummen

135

Joannes Drummen uit Heek, gevlucht, verbannen 1777

Anton Emonts Mathijs Emonts Geertruid Bosch Houb Palmen

Joannes Drummen wordt 5 maart 1739 gedoopt in Nuth als zoon van Jacob en Barbara Dormans. Hij woont in de Heek, waar zijn vrouw vandaan komt. Niet bekend is waar hij precies woont en waarmee hij de kost verdient. Later vindt het gerecht weinig bezittingen om in beslag te nemen. Hij trouwt 29 jan. 1769 in Hulsberg Anna Maria Emonts, gedoopt 23 aug. 1743 in Hulsberg als dochter van Anton Emonts* en Mechtild Vijghen; een zuster van Mathijs Emonts*. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren tussen 1770 en 1778, waarvan de jongste na het proces. Joannes wordt door gevangenen ervan beticht dat hij 'een Lidmaat is der berugte en goddelooze bende gauwdieven kneevelaars en boosdoeners' en ook beschuldigd van het afleggen van de eed aan de duivel. Geertruid Bosch* noemt hem specifiek als schoonzoon van Anton Emonts. Maar als het gerecht hem wil laten aanhouden in juni 1775 is hij verdwenen en het is aannemelijk dat hij naar Nuth is gaan, waar hij zelf vandaan komt en nog familie heeft. Nuth valt buiten de jurisdictie van het hoge gerecht van Valkenburg en de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden, omdat daar Maria Theresia van Oostenrijk de soeverein is. Joannes reageert niet op sommaties om te verschijnen in Valkenburg en wordt 26 okt 1777 bij verstek veroordeelt tot eeuwige verbanning uit de landen van de Generaliteit en confiscatie van zijn bezittingen. Anna Maria Emonts overlijdt op 4 dec. 1808 in Hulsberg, Joannes Drummen 26 nov. 1811 in Nuth, 72 jaar oud.

Zie VERDER:

— Documenten: in Scherp examen Geertruid Bosch 24 maart 1775
...........'Verzoek tot aanhouding 12 juni 1775
...........'Opbrengt executoriale verkoop
...........'Vonnis 22 oktober 1777

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 50 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 36 [deels kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 227, 355 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 175
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

136

Matthijs Drummen, wolspinner in Retersbeek, verbannen 1777

Paul Drummen Pieter Mengelers Joannes Haesen Anton Bosch

Mathijs Drummen wordt geboren in Retersbeek en 2 dec. 1736 gedoopt in Klimmen als zoon van Joannes en Elisabeth Odekircken, een jongere broer van Paul Drummen*. Woont in Retersbeek en verdient de kost als wolspinner, een vak dat hij omstreeks 1750 geleerd heeft bij Pieter Mengelers*. Hij bezit wat land in het Retersbekerveld bij het Leuperbroek en heeft ook wat vee. Hij trouwt 2 sept. 1759 in Hulsberg Catharina Smeets, geboren in Berg en gedoopt in Bergen Terblijt als dochter van Mathias en Elisabeth Cobben. Uit dit huwelijk worden drie kinderen geboren tussen 1760 en 1770. Arrestatie in het najaar van 1774 en op 3 dec. confrontatie met Joannes Haesen* die hem genoemd heeft als bendelid. Vrijwillige verklaringen op 5 en 17 jan. 1775, waarin hij onder meer verklaart geworven te zijn door Pieter Mengelers en Anton Bosch* de Glaeser. Hij bekende tussen circa 1759 en 1763 aan zeven overvallen meegedaan te hebben. Noemde de namen van velen als medeplichtige en was voor het gerecht een soort kroongetuige. Zelfs Sleinada heeft hier zijn twijfels: "Gertruyd B. en Thisken D. van het Retersbek waeren den Rechter in de confrontatie zeer dienstig geweest, en God geeve, dat ze onder het veel klappen niet veel geloogen hebben; 't is tans dusverre van myn departement niet hier van te oordeelen; maar dat weete ik zeker, dat die veel klapt veel liegt, <faltem in cirsumstanciis> evenwel wensche ik Thisken en Gertrud veel geluk, en wensche dat zy hun beteren zo wel in het een als het ander." Na lang in de gevangenis te hebben gezeten wordt op 8 aug. 1777 een vonnis over hem geveld met uitdrukkelijke vermelding van de resolutie van de Staten-Generaal van 25 febr. van dat jaar waarin een andere aanpak van het banditisme aan de orde komt. Vanwege zijn jonge leeftijd bij het plegen van de misdrijven krijgt Mathijs een lichtere lijfstraf: verbanning na geseling met acht roeden elk zes slagen. Dit vonnis van 8 aug. 1777 is 13 aug. uitgevoerd op de Lommelenberg bij Valkenburg. Mathijs keert op enig moment terug naar zijn woonplaats, bij de Franse volkstelling van 1796 staat hij nog vermeld als "absent". Hij overlijdt, 70 jaar oud, op 24 mei 1807 in Hulsberg en zijn vrouw Catharina 14 dec. 1811 in Voerendaal (genaamd Jutten).

Zie VERDER:

— Documenten: Als bezitter van land
..........Beschuldiging van Anton Bosch
..........Artikelen van confrontatie tegen Joh. Haesen 3 dec. 1774
..........In: Scherpe verhoren van Joannes Haesen dec. 1774
..........In: Criminele rol Nuth 10 dec. 1774
..........Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Vonnis 8 augustus 1777
..........Opbrengt executoriale verkoop

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 50 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 36 [deels kopie Sleinada]
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 94 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 143, 147, 158, 207, 221, 226, 355 [samenvatting], 414
...- M.J.H.A. Schrijnemakers 'De Historiciteit van de Bokkenrijdersbenden' (2004) p. 30, 36
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 143, 211, 259
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

137

Paulus Drummen, dagloner uit Retersbeek, gevlucht, verbannen 1775

Mathijs Drummen Joannes Eeven Heiliger Gerrits

Paul Drummen wordt geboren op Retersbeek en 29 sept. 1730 gedoopt in Klimmen als zoon van Joannes en Elisabeth Odekircken, oudere broer van Mathijs Drummen [=136]. Vanwege zijn moeder is hij ook bekend als Paulus Odekerken. Hij woont in Retersbeek, verdient de kost als dagloner en bezit wat vee, misschien ook land. Hij trouwt 31 okt. 1756 in Klimmen Catharina Habets, gedoopt 1 juni 1733 in Hulsberg als buitenechtelijke dochter van Simon en Anna Lassaux (Rode Anna). Uit dit huwelijk worden zes kinderen geboren tussen 1757 en 1771. Paul wordt 27 nov. 1773 gearresteerd en opgesloten in Valkenburg. Daar maakt hij mee dat pastoor Damoiseaux namens vijf mannen uit Retersbeek, die de volgende dag gehangen zullen worden, vergiffenis komt vragen aan degenen die deze vijf zijn beticht. Dit verzoek om vergiffenis heeft juridisch geen enkel gevolg, alleen dat de pastoor een hoop gedonder krijgt. Paul is 10 dec. weer ontslagen uit detentie samen met enige andere gevangenen uit Weustenraad en Retersbeek. De betrouwbaarheid van belastende verklaringen afgelegd door Joannes Eeven [=142] en Heiliger Gerrits [=174] zijn namelijk door getuigen onderuit gehaald. Maar na deze ervaring in de gevangenis is het geen wonder dat hij na een nieuw verzoek tot aanhouding voortvluchtig blijkt te zijn. Hij wordt 21 augustus 1775 hij officieel 'fugitief' verklaard nadat hij op geen enkele oproep heeft gereageerd om zich bij het gerecht te komen verantwoorden. Hij is bij verstek voor eeuwig verbannen uit de landen van de Generaliteit en zijn goederen worden verbeurd verklaard. Dat brengt niet veel op, ruim 23 gulden. Catharina Habets wordt 24 febr. 1777 in Klimmen begraven, pas 43 jaar oud. Paul is mogelijk op 14 maart 1787 in Brunssum peter bij de doop van een kind van zijn broer Willem, maar verder is er niets meer van hem vernomen.

Zie VERDER:

— Documenten: in Scherp examen van Peter Gerrits 3 aug. 1773
...........'Nota juridisch advies 7 aug. 1773
...........'In: Scherp verhoor Joannes Eeven 22 okt. 1773
...........'Bericht in krant van die tijd
...........'In de zaak Damoiseaux 14 okt. 1774... idem...nog eens...en weer
...........Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........'Opbrengt executoriale verkoop
...........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 50 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 36 [deels kopie Sleinada]
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 89 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 218, 223/4, 226, 355 [samenvatting], 357
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 138/9
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

138

Bracken Steven, schoenlapper in Nuth, geëxecuteerd 1744

Matthijs Ponts Nol Coenen Leonard Janssen Joannes Catsberg Houb Palmen

Stephanus Drummen genoemd 'Bracken Steven' wordt 9 maart 1699 gedoopt in Meerssen als zoon van Joannes en Judith Knols. Hij woont sinds zijn huwelijk in de Menstraat in Hellebroek onder Nuth, deze straat heet tegenwoordig Brakkender Gats en leidt over de Bracken naar het gehucht Schuren. Van beroep schoenlapper en bezit een huis, schuur en wat weidegrond. Hij trouwt 14 okt. 1719 in Wijnandsrade met de elf jaar oudere Gertrudis van Eel, gedoopt aldaar 20 aug. 1688 als dochter van Theodorus en Mechtildis Driessen. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren tussen 1719 en 1729. Zijn oudste zoon Theodorus is soldaat in Hollandse dienst ten tijde van het proces. Matthijs Ponts* heeft in aug. 1743 onder foltering ook enkele mannen uit Nuth genoemd als leden van de bende dieven. Steven wordt 17 oktober 1743 gearresteerd samen met zijn vriend Nol Coenen* en gedetineerd op kasteel Reijmersbeek. Confrontatie 5 nov. met Leonard Janssen* op kasteel Amstenrade en 15 nov. met Joannes Catsberg* de jonge op kasteel Ter Borgh. Na de territie, vóór het begin van de tortuur dus op 21 nov. legt hij bekentenissen af en beschuldigd medeplichtigen, recollectie op 21 en 22 november. Daarna (26 nov.?) wordt hij ingezet om in een confrontatie Houb Palmen te beschuldigen. Door de surseance die de Raard van Brabant oplegt, ligt het proces vijf maanden stil. Bij het vonnis van 12 juni 1744 wordt hij veroordeeld om gewurgd en verbrand te worden. Steven wordt 45 jaar oud op 16 juni 1744 terechtgesteld bij Kathagen onder Nuth. Opmerking: getuigen verklaren later dat na hun opmerking dat hij Houb Palmen* valselijk had beschuldigd, Steven reactie was 'zij hebben mij belooft dat zij voor mij zouden wesen als een vaeder voor zijn kint, zij hebben mij geld voor touback gegeven, maar ik ken Houb Palmen niet anders als voor een eerlyck man en daeromme heb ich tegenswoordigh eenen last daervan, ofte de Seisterbergh op migh lagh'.

Zie VERDER:

— Documenten: in Recollectie van Mattijs Ponts 12 aug. 1743
..........In: Scherp examen Joannes Kraens 20 sept. 1743
..........In: Scherp examen Joannes Catsberg jr. 8 nov. 1743
..........In: Request van Geertruid Krans, vrouw van Houb Palmen nov./dec. 1743
.........'In: Verhoor onder foltering van Jan Schorens 2 dec. 1743
.........'Schout J.W. Fransen van Hoensbroek
..........In: Advis schepenen van Hoensbroek dec. 1743 / jan 1744
..........Advis van Schout en Schepenen van Nuth 1743/4
.........'In: Scherp verhoor van Wijn Wijnen 10 sept. 1750

–– Link: De Bokkenrijders van de Mensstraat (door Miel Bruls) hier

— LIT. - H.Pijls 'De Bokkenrijders met de dode hand' (1924) p. 19, 27, 29/31, 37/8, 46, 48 *
...- A.Welters 'Uit Valkenburgs verleden' (1968) p.140,142
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 72 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 63, 195, 198, 263 [samenvatting], 394, 401
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 159-60, 170, 'Deel II (2014)' p. 237
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Zuid-Limburg' I (2019) p. 145/6, 149, 151/2, 159, 162
..........'Deel II (2020)' p. 122, 128, 147/51, 169, 171/2, 177/83, 186/8, 194,
..........'Deel III (2020)' p. x12, 87/8, 99/100, 102, 112/4, 119, 121, 135/6, 148, 214, 246.
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online