Bokkenrijders en hun afstammelingen

Haesen

203

't Haeske, boer in Retersbeek, gefolterd, galg 1775

Joannes Sporken Joannes Eeven Heiliger Gerrits Antoon Emands Mathijs Drummen

Joannes Haesen genoemd 'het Haeske' wordt 4 dec. 1718 gedoopt in Hulsberg als zoon van Sebastiaan en Elisabeth Silvius. Het huwelijk van zijn ouders is indertijd een groot schandaal geweest, aangezien zij als dochter van een Nederduits Gereformeerde dominee trouwde met een katholieke boer. Hij woont in Retersbeek, is een welvarende landbouwer, bezit veel land en bebouwt dat zelf, Hij trouwt 39 jaar oud op 5 febr. 1758 in Klimmen Sophia Sporken, gedoopt aldaar 3 okt. 1731 als dochter van Laurentius en Gertrudis van Geul, een zuster van Joannes Sporken*. Uit dit huwelijk worden negen kinderen geboren tussen 1758 en 1773. Joannes is door Joannes Eeven* en Heiliger Gerrits*, beiden uit Retersbeek beticht van lidmaatschap van de beruchte bende en wordt 27 nov. 1773 een eerste keer gearresteerd. Hij ontkent alles, ook als hij 29 nov. wordt geconfronteerd met Gerrits. Hij zit opgesloten in de gevangenis in Valkenburg als kort daarna vijf mannen uit Retersbeek, waaronder de twee beschuldigers worden terechtgesteld. Joannes maakt in de laatste nacht vóór deze executie mee dat pastoor Damoiseaux van Oud-Valkenburg namens de veroordeelden spijtbetuigingen over hun aanklachten komt aanbieden. Daarna worden 9 dec. op verzoek van onder meer de vrouw van Joannes in getuigenverklaringen vastgelegd dat zowel Eeven als Gerrits voordat ze zelf in hechtenis worden genomen dreigementen geuit hebben mensen in Retersbeek en Weustenrade te zullen beschuldigen. De volgende dag is Joannes samen met vier andere gevangenen vrijgelaten. Maar een jaar later hebben weer andere gedetineerden beschuldigingen gedaan en is Joannes in nov. 1774 weer in strikte gevangenschap gezet in Valkenburg. Daar is hij geconfronteerd met de aanklagers Antoon Emands* en Mathijs Drummen* op 1 en 3 dec. respectievelijk. Aangezien hij volhoudt onschuldig te zijn, is hij veroordeeld tot scherp examen en op 5, 6, 16 en 30 dec. ondervraagt met gebruik van tortuurmiddelen. Dan bekent hij en beschuldigd anderen, hetgeen leidt tot een doodvonnis. Joannes sterft 56 jaar oud op 11 jan. 1775 aan de galg op de Lommelenberg bij Valkenburg. Sophia Sporken overlijdt 52 jaar na de executie van haar man op 30 juni 1827 in Klimmen, zij is 95 jaar oud geworden.

ZIE VERDER:

— Documenten: Als bezitter van land
..........In: Scherp verhoor Joannes Eeven 22 okt. 1773
..........Bericht in krant van die tijd
..........Getuigen over uitlatingen van Joannes Eeven 9 dec. 1773
..........Getuigen over uitlatingen van Heiliger Gerrits 9 dec. 1773
..........Artikelen van confrontatie tegen Ant. Emands en tegen Math. Drummen 1 en 3 dec. 1774
..........Lijst scherper examen 5 & 6 dec. 1774
..........Scherpe verhoren en recollecties 5 / 30 dec. 1774
..........Beschuldiging van Anton Bosch.....In strafvordering
..........Beschuldiging van Dirk Spee 5 dec. 1774
..........In: Verhoor over pastoor Damoiseaux 24 dec. 1774
..........Verhoor van cipier Bogman 30 dec. 1774
..........Vonnis 4 jan. 1775
..........Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........In: Scherp examen Geertruid Bosch 1 juni 1775
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........M.b.t. arrestatie Dirk Spee 2 nov. 1775
..........In: Protocol verhoor Dirk Spee 7 nov. 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 48 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 33 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 218, 221, 357 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 138, 251
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online