Bokkenrijders en hun afstammelingen

Crombach

097

Conrad Crombach, mijnwerker in Herzogenrath, executie 1773

Hendrik Josef Crombach Peter Ploum Ludovicus Lesmeister

Conrad Crombach is een broer van Hendrik Josef* en woont in Herzogenrath, van beroep mijnwerker of 'kohler'. Over burgerlijke staat en bezittingen zijn geen gegevens beschikbaar. Mogelijk is hij 16 febr. 1773 door Peter Ploum* tijdens het scherp verhoor beschuldigd, maar die spreekt over een 'schoonmaaker'. Het crimineel dossier is verloren gegaan, maar wel is er een akte van het gerecht Alsdorf gedateerd 19 sept 1774, waarin staat dat hij Ludovicus Lesmeister* beticht heeft van deelname aan de diefstal in Höngen. Conrad is ter dood veroordeeld en zou vóór september 1773 terechtgesteld zijn.

ZIE VERDER:

–– Documenten: Beschuldigingen
..........In: Scherp examen Peter Ploum 16/17 febr. 1773
..........In: Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........Lijst Gerecht van Herzogenrath medio 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 38 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 23 [kopie Sleinada]
...- W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 75, 114 (Hs 157), 117
...- Klaus Peschke, Die Freiherrlichkeit Alsdorf bestraft die "Bösdaten" der Bockreiter
..........(in: Die Bockreiter im Roder- und Jülicherland, red. R.Hamers 2014)
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 316 [bekende gegevens]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 73, 76, 243
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

098

Henricus Joseph Crombach, mijnwerker in Herzogenrath, executie ca. 1775

Conrad Crombach Peter Ploum Ludovicus Lesmeister

Hendrik Josef Crombach is een broer van Conrad Crombach* en woont in Herzogenrath, van beroep mijnwerker of 'kohler'. Over burgerlijke staat en bezittingen zijn geen gegevens beschikbaar. Mogelijk is hij 16 febr. 1773 door Peter Ploum* tijdens diens scherp verhoor beschuldigd, die zegt dat hij is "getrout en woonende tegens over de Kerdt(?) alhier tot s'Hertoghenraede". In een stuk van de rechtbank van Aldorf gedateerd 12 aug. 1774 staat dat hij Ludovicus Lesmeister* beschuldigt van lidmaat te zijn van een dievenbende. Verder zijn geen gerechtelijke stukken bekend. Het vonnis is de doodstraf en Hendrik Josef wordt vóór het jaar 1776 terechtgesteld.

ZIE VERDER:

–– Documenten:  Beschuldigingen
..........In: Scherp examen Peter Ploum 16/17 febr. 1773
..........Lijst Gerecht van Herzogenrath medio 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 38 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 23 [kopie Sleinada]
...- W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 75, 114 (Hs 157), 117
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 225, 316 [bekende gegevens]
...- Klaus Peschke, Die Freiherrlichkeit Alsdorf bestraft die "Bösdaten" der Bockreiter
..........(in: Die Bockreiter im Roder- und Jülicherland, red. R.Hamers 2014)
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 3, 75, 243
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

099

Jacob Crombach, smid uit Kerkrade, vrijgelaten

Willem Kerckhoffs

Jacob Crombach wordt 15 febr. 1706 in Kerkrade gedoopt als zoon van Franciscus  en Gertrudis Losleven. Genoemd 'Schmith aen de Graef' en hij is dan ook smid, maar woont eerst, sinds zijn huwelijk in Heerlen en vanaf ongeveer 1740 in Kerkrade aan de Graef in Spekholzerheide. Hij trouwt 19 okt. 1732 in Kerkrade met Joanna Schils en uit dit huwelijk worden tussen 1733 en 1738 drie kinderen gedoopt in Heerlen en in 1741 een vierde in Kerkrade. Tijdens het scherp verhoor van Willem Kerckhoffs* uit Chèvremont op 4 juli 1743 genoemd als mededader bij overvallen. Tegen Jacob wordt 28 sept. een arrestatiebevel uitgevaardigd, maar is vrij gauw vrijgelaten, want er zijn geen verdere processtukken tegen hen bekend en zijn naam staat in de parochielijst van 1744 gewoon bij zijn gezin. Joanna is 29 febr. 1756 in Kerkrade begraven en Jacob meer dan twintig jaar later op 12 dec. 1788.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Scherp examen Willem Kerckhoffs 4 juli 1743 - Vervolg 5 juli
..........In: Scherp examen Claes Werry 19 sept. 1743
..........In: Scherp examen Willem Bock 25 sept. 1743
..........Arrestatiebevel 28 sept 1743
..........In: Scherper examen Jacob Creuwen 28 nov. 1743
..........In: Scherp examen Laurens Reumgens 24/25 jan. 1744 &  Recollitie 27 jan. 1744
..........In: Protocol scherper examen Joannes Rehaen 30 jan. 1744
..........In: Continuatie scherp verhoor Joannes Rehaen 1 febr. 1744
..........In: Recollitie Joannes Rehaen 3 febr. 1744

— LIT. - W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 17
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 55 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 194, 241 [samenvatting]
...- L. Augustus 'De wieg van de bokkerijders-mythe stond in Kerkrade' 16(In "Kerkrade onderweg' 1993) p.
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 131, 'Deel II (2014)' p. 234
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Zuid-Limburg' I (2019) p. 117 'II (2020)' p. 129, 137, 'III (2020)' p. 244.
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

100

Matthijs Crombach, soldaat uit Spekholzerheide, gefolterd, galg 1745

Joh. Vincken Joh. Moulen Chr. Kerck- hoffs Hzn Chr. Kerck- hoffs Czn Willem Kerckhoffs

Mathijs Crombach wordt geboren in Onderspekholz en 21 aug.1712 gedoopt in Kerkrade als zoon van Joannes en Maria Vincken. Hij is van beroep wolwever maar wordt in de parochianelijsten van 1741 en 1742 soldaat genoemd (in Hollandse dienst), woont in Spekholzerheide. Hij trouwt 12 feb.1741 in Kerkrade Maria Anna Heiligers, gedoopt 5 sept.1716 in Kerkrade als dochter van Joannes en Maria Scruijvers. Uit dit huwelijk worden twee kinderen geboren: in 1741 en 1744. Arrestatie 6 juli 1743, confrontaties op 17 aug. met Joannes Vincken*, Joannes Moulen*, Christiaan Kerckhoffs zoon van Hendrik* en de gebroeders Christiaan Claeszoon* en Willem Kerckhoffs* en omdat hij blijft ontkennen volgt een scherp examen 1 okt. waarbij hij wel bekent heeft en anderen beschuldigd. Hij bevestigt deze verklaringen 3 okt. bij de recollectie, maar dan ligt het proces een tijdlang stil. het wordt een zeer lange detentie waarschijnlijk samenhangend met de procedures die lopen in Brussel bij de Raad van Brabant tegen de schepenbank, maar uiteindelijk is toch een doodvonnis geveld. Mathijs sterft 32 jaar oud op 28 jan. 1745 aan de galg bij Spekholzerheide onder Kerkrade. Maria Anna Heiligers hertrouwt op 25 nov. 1749 in Kerkrade met Joannes Hamers. Zij overlijdt aldaar 17 nov. 1759, nog maar 43 jaar oud.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Scherp examen Willem Kerckhoffs 4 juli 1743 - Vervolg 5 juli
..........In: Recollectie Joannes Moulen 8 juli 1743
..........In: Scherp examen Claes Werry 19 sept. 1743
..........In: Scherp examen Willem Bock 25 sept. 1743
..........In: Vragen voor verhoor van Caspar Hochkirchen 19 okt. 1743
..........In: Vragen voor verhoor van Joannes Rehaen 22 okt. 1743
..........In: Scherp examen Anna Rutten 25 okt. 1743 en Recollectie 21 jan. 1744
..........In: Scherp verhoor Joannes Mertens 30 okt. 1743
..........In: Scherper examen Jacob Creuwen 28 nov. 1743
..........In: Scherp examen Laurens Reumgens 24/25 jan. 1744 &  Recollitie 27 jan. 1744
..........In: Advies scherp examen Joannes Rehaen 30 jan. 1744
..........In: Continuatie scherp verhoor Joannes Rehaen 1 febr. 1744
..........In: Recollitie Joannes Rehaen 3 febr. 1744  
..........Staat gerechtskosten 1751

— LIT. - W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 17
...-- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 54 *
...- A. Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 45, 193, 198, 241 [samenvatting], 243
...- O. Willems 'Die Bockreiter, Korrektur einer Legende' (1991) p. 72/3 [gerechtskosten]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 130, 0134, 'Deel II (2014)' p. 234
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Zuid-Limburg' I (2019) p. 117/20, 'Deel II (2020)' p. 138, 140
..........'Deel III (2020)' p. 123, 177/8, 244.
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

101

Nicolaes Crombach, kolengids in Herzogenrath, gevlucht, symbolisch galg

Peter Müller

Nicolaas Crombach wordt beschreven als 'middelmatig van postuur, doch meer klein als groot, redelijk bezet, ... hebbende zwart bruin haar en een dik gewas in zijn nek' en 'hebbende een gewas of een dikke rode knobbel in zijn nek ... hebbende zwarte haren ... aanhebbende een een blauwe kiel'. Hij woont in Herzogenrath 'aan de Beckenberg op de slinxe hand als men van s'Hertogenroede op Aken aangaat'; van beroep voerman 'varende met de koolkar' en 'die met Kohlen vaert', bezit een kar en twee paarden. Over de afkomst van Nicolaas is niets bekend, hij trouwt 1752 in Afden Maria Elisabeth Ackens, gedoopt 24 maart 1727 aldaar als dochter van Simon en Joanna Jansen. Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren tussen 1758 en 1770. Nicolaas is vermoedelijk al midden 1771 genoemd als medeplichtige door Peter Müller*, maar behalve persoonsbeschrijvingen is er heel weinig over hem te vinden in de gerechtsakten. Hij is voortvluchtig, maar het gerecht vindt toch dat ze over voldoende bewijs beschikken om hem te veroordelen: op een onbekende datum wordt hij 'in effigie' gehangen, dat wil zeggen dat het vonnis aan de galg is gespijkerd. Maria Elisabeth overlijdt 13 mei 1794 in Herzogenrath.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Nadere vrijwillige verklaring van Peter Muller 9/13 juli 1771
........................................11 juli • 12 juli • 13 juli
..........Signalement als voortvluchtige
..........In: Scherp examen Reiner Crampen 14/15 juni 1773
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........Lijst Gerecht van Herzogenrath medio 1776

— LIT. - J.J. Michel 'Die Bockreiter von Herzogenrath, Valkenburg und Umgebung' (1884) p. 58 *
... - W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voorm land van 's Hertogenrode (1940)
..........p. 75 (Nicolaes C.), 115 (Hs 157)
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 119, 316 [samenvatting]
...- O. Willems 'Die Bockreiter, Korrektur einer Legende' (1991) p. 41/5, 52 [persoonsbeschrijving]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 257
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online