DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS

PROCESSTUKKEN

Entree • Documenten • Processtukken • Scherp verhoor

Scherper examen Joannes Mertens 30 okt. 1743
— Algemeen Rijksarchief te Brussel OFB 1266 —

			Personele Responderinge bij scherper examinatie gedaen door den criminelijck beclaeghde ende gedetineerde Joannes Mertens op die interrogatien door d'hr. officier tot desselfs laste geexhibeert den 19. octobris lestleden ten overstaen van Dionijs De La Haije, Alexander Souren schepenen van Kerckrode Peter Hulsgens en Willem Kessels schepenen van den gerichte van Mercxstein hiertoe specialijck geassumeert op den casteele van s'Hertogenrode heden den 30. octobris 1743
		Eodem et coram iisdem alhier in judicio gesisteert sijnde den voors. Joannes Mertens ende ingevolge den Decrete van heden ter Scherper examinatie gestelt, naer dijen denselven vooraf ondervraeght, ofte hij tegens die getuijgens namentlijck: Claes Werrij, Jacob Creuwen, Matthijs Creuwen, Matthijs Crombach, Leonard Vrancken, Willem Bock, Claes Pelser, ende den hoefsmet Christiaen Kerckhofs iet weet te reprocheren, als mede oock noch ondervraeght sijnde, of hij iet tot sijne defensien ende onschuldt over die feijten door die voors. getuijgens tot sijnen laste bekent, weet bij te brengen, heeft positive in judicio verklaert van neen, ende vervolgens heeft den voors. gedetineerde naer voorgaende territie op die voors. interrogatorien verclaert ende bekent, als volgt:

	ad 8^um	Respondeert ende bekent den voors. gedetineerde waer te sijn dat hij medeplichtigh ende handtdaedeligh is geweest aen die twee getenteerde diefstallen begaen op de pastorije van den Scheidt, ende ten huijse van Hendrick Dautzenbergh op den Lichtenbergh, op Allerheiligen daegh lestleden s'avonts, Dat van te voorens dit te begaene feijt hem beclaeghde is worden uijtgebrocht ten sijnen woonhuijse op de Kaelheijde door Cristiaen Geilens sijnen nabuuijr, Dat hij vervolgens met denselven Geilens hij is gegaen tot ontrent den Scheidt, en aldaer gevonden heeft Laurens Reumgens, Joannes Rehaen, Michiel Kersten, Caspar Hooghkirchen, Merten Scheren, Claes Werrij, Claes Pelzers, Jacobus en Matthijs Creuwen gebroeders, Matthijs van den Hoff, sone van Hendrick van den Hoff, Matthijs Crombach, Joannes Trumpener, den hoefsmet Cristiaen Kerkhofs, Joannes Moulen, Joannes Vincken inde Wijngracht, Cristiaen ende Wilhelmus Kerckhofs, Willem Quaedtvliegh, Andries Consten, Arnoldus Souren, Lenart Geurtzen, Peter Douven, Teunis Queadtvliegh, Joseph Godtloff, Joannes Onverzaght, Wilhelmus Bock, Houpert Meijers, Claes sijnde den swaeger van Joannes Onverzaght, Arnoldus van Wers, vulgo den scheiven Noldus, Joannes Vincken, herbergier tot Mercxstein, Niclaes Rothcrants, Simon Gijsen, Simon Conssen, Joês Nelissen, Stephan Haemers, Nellis Geilckens, Antoen Conssen, Cristiaen Knouff, Willem Vaessen, Merten Vroen, vergeselschapt met eene jonge dochter, hem onbekent, Peter Muijter, ende desselfs huijsvrouwe Feij Dovermans, Peter Pesch, Matthijs Offermans, Joannes Haegen, Michiel Winckens, Wilhelmus Ploum, Hans Peter Müller, Niclaes Peters, Lenard Errens, Jacob Trijbels uijtte Groenstraet draegende eene péruque, Cristophel Kleijnen. Dat hij gedetineerde vervolgens met de hiervoor gedenuncieerde complicen van de Scheidt hem begeven heeft tot in de Herlerheijde, alwaer hij verclaert noch meer andere complicen oock vergaedert gevonden hebben, dat hij met dieselve verders uijt de heijde gegaen is tot aen het huijs van d'h^re pastoor op de Scheidt, aen hetwelcke sijne voors. complicen willende inbreecken ten eijnde om te steelen, Verclaert hij beclaeghde dat die luijdens in den huijse soodanich om hulp hadden geroepen dat hij respondent en sijne gesellen van daer hebben moeten weghloopen, ende hem doens verders hebben getransprorteert tot aen het huijs van voors. Dautzenbergh, alwaer sij oock willende inbreecken, seght insgelijcx hetselve huijs te hebben moeten met sijne voors. complicen verlaeten door het hulp roepen van de aldaer sijnde luijdens, uijt vreese door die toeloopende nabuijren aengepackt ende vast ge houden te worden.
	ad 9^um	Respondeert ende bekent den gedetineerde waer te sijn, dat hij mede geholpen ende geassisteert heeft aen den inbreuck ende diefstal gecommitteert in den vastenavont van den jaere 1741 op den nieuwen Hoff Waerden, dat hij beclaeghde eenige daegen bevoorens van desen te doenen diefstael is verwittight worden door Andries Conssen, met denwelcken hij vervolgens verclaert, als mede met Cristiaen Geilens ende Arnoldus Souren hem vervoeght te hebben tot in het velt ontrent den voors. Hoff Waerden gelegen, alwaer hij bekent sijne hier voor gedenuntieerde complicen oock vergadert gevonden te hebben, Dat eenige derselve complicen op gem. hoff waeren ingebroocken, ten tijde hij beclaeghde seght in de weijde aldaer op schiltwacht gestaen te hebben, Dat dieselve naederhant eene groote quantiteijt vruchten, ende het vleesch van twee verckens, hetwelck geladen sijnde op twee bij hun hebbende peerden, bekent den respondent dieselve te hebben helpen vervoeren tot onder die wijden aen de Nachtgael, alwaer den selven verclaert dat die gestoelene saecken sijn worden tusschen hem en sijne voors. gesaemenlijcke complicen verdeelt, ende dat hij in specie voor sijn deel daeruijt heeft ontfangen neghen ad thien ponden verckensspeck, ende een half broodt, dewelcke hij verclaert mede naer huijs genomen, ende met sijne vrouwe ende kinderen geconsumeert te hebben, sijnde sijn huijsvrouwe seer wel verwiitight geweest, dat die gestoelene goederen waeren uijt den voors. diefstal provenierende, bekennende den respondent doens versien te sijn geweest met eenen grooten stock ende sijne voors. complicen met stocken resp. snaphaenen ende sackpistoelen.
	ad 10^um	Verclaert ende bekent den gedetineerde waerachtigh te sijn, dat hij medeplichtigh ende hantdaedigh is geweest aen den inbreuck, knevelerijen, ende diefstal begaen in februario 1742 op de pastorije van Marienbergh, Dat Joannes Moulen hem beclaeghde desen diefstal binnen den dorpe van Kerckrode aengebrocht hebbende, hij respondent met denselven in de nachte gegaen was tot aen het huijs van Niclaes Peters vulgo het blockmängen in de Groenstraet, alwaer hij seght eenige van sijne voors. complicen gevonden te hebben, met diewelcke verders hem vervoeght hebbende tot in het huijs van Joannes Pennarts naest bij de voors. pastorije gelegen, verclaert den beclaeghde aldaer sijne voors. verdere complicen oock bijeen gerott gevonden te hebben, dat sij te samen aldaer desen te doenen diefstal verders hebben overleght, ende sijne complicen hem respondent gestelt hebbende op schiltwacht ontrent deselve pastorije, daerinne waeren ingebroocken, ende daeruijt hadden gestoelen eene groote quantiteijt gelt, kleederen, lijnwandt, vleesch ende meer andere mobilien ende effecten, diewelcke dieselve in packen uijtgebrocht ende verdeelt hadden, ende hem daeruijt voor sijn deel hebben gegeven ses specie schillingen, ende eene halve varkens schink, diewelcke hij bekent mede naer huijs genoemen, ende met sijne huijsvrouwe van desen diefstael geinformeert sijnde, geconsumeert te hebben, sijnde hij gedetineerde doens met sijne voors. complicen wederom gewapent geweest, als voorschr.
	ad 11^um	Respondeert ende bekent den gedetineerde waer te sijn dat hij medeplichtigh ende hantdaedigh is geweest aen den inbreuck, knevelerijen ende diefstal geperpetreert in het beginsel van augustï 1742 ten huijse van Anna Sijpekotten weduwe Willem Ploum tot Twembruggen, dat desen diefstal hem beclaeghde door den hoefsmedt Cristiaen Kerckhofs in den dorpe van Kerckrode is worden aengebrocht, ende hij respondent vervolgens met denselven, als mede met Cristaen Geilens, Merten Scheiren ende meer andere gegaen was tot ontrent het voors. huijs, alwaer hij verclaert sijne hierboven genoemde complicen oock vergadert gevonden te hebben, dat hij met dieselve het voors. huijs genaedert sijnde, sijne voors. complicen aen het selve waeren ingebroocken, ten tijde hij seght aen eenen candt van gemelt huijs op schiltwacht gestaen te hebben, Dat dieselve sijne complicen in den voors. huijse hadden gestoelen eene quantiteijt geldt, kleederen, lijnwandt ende meer andere effecten, Ende dieselve uijtgebrocht hebbende, verclaert den gedetineerde die gestoelene goederen te hebben helpen vervoeren tot in den Marienberger bosch, ende dieselve aldaer verdeelen, ende dat hij voor sijn deel daeruijt heeft geprofiteert drij schillingen ende een mans hembd, verclaerende verders dat hij met sijne complicen doens gewapent geweest, gelijk voorschr.
	ad 12^um	Verclaert ende bekent den gedetineerde waer te sijn, dat hij op seeckeren dagh sijnde in een herbergh op Schevimont, Andries Conssen ende Willem Quaetvliegh aldaer tot hem gecomen waeren, hem informerende en versoeckende met hub ende meer andere gesellen te gaen steelen ten huijse van Jan Essers, op de Magerouw, dat hij beclaeghde in desen te begaenen diefstal daetelijck hadde bewillight, ende hem vervolgens met die voors. Andries Conssen, Willem Quaetvliegh, Cristiaen Geilens, Merten Scheren, heeft getransporteert tot aen den soo genoemden Hoefbosch, alwaer hij seght eenen grooten deel sijnes voors. complicen gevonden te hebben, dat sij vandaer waeren gegaen tot ontrent het voors. huijs ende aldaer hunne voors. verdere complicen oock hadden gevonden, dat dieselve hem beclaeghde ontrent het voors, huijs op schiltwacht gestelt heb- bende, hetselve huijs hadden geinvadeert, ende daeruijt gestoelen eene merckelijcke somme contante penningen als mede veele andere mobilien bestaende in kleederen, lijnwandt, hemden ende andersints, diewelcke gestoelene saecken door sijne complicen uijtgebrocht sijnde, verclaert den respondent dieselve te hebben helpen vervoeren tot ontrent die Aefder bembden, alwaer hij verclaert aen de verdeelinge derselver geassisteert, ende voor sijn deel daeruijt geprofiteert te hebben thien schillingen ende een vrouwenhembd, bekennende den beclaeghde hetselve hembd overgelaten te hebben aen Arnoldus Souren, ende dat hij die voors. thien schillingen met sijne huijsvrouwe oock van desen diefstal geinformeert sijnde, geconsumeert heeft, sijnde hij respondent doens met sijne voors. complicen wederom gewapent geweest gelijck in die voorige occasiens.
	ad 14^um	Verclaert ende bekent den voors. gedetineerde voor d'oprechte waerheijt, dat hij medeplichtich ende hantdaedigh is geweest, aen den inbreuck knevelerijen ende diefstal gecommitteert aen het huijs van Matthijs Kockelkorn aenden steegel, dat hij van te bevoorens van desen diestael is worden geinformeert voor Wilhelmus Kerckhofs, ende Joannes Moulen, dat hij vervolgens met deselve als mede met Cristiaen Geilens, ende meer andere gesellen hem vervoeght heeft tot op de Pannesheijde alwaer hij bekent sijne verdere hiervoor gedenuntieerde complicen oock vergadert gevonden te hebben, dat hij met dieselvegegaen sijnde tot achter aen de schuijre van den voors. Kockelkorn seeckeren Peter Muijters aldaer een groot loeck gebroechen hadde, waerdoor eenige sijner complicen gekroopen sijnde de schuijre hadden geopent, dat door dijen middel den meesten deel der voors. gesellen het voors. huijs hadden geinvadeert, ten tijde hij beclaeghde seght aen deselve schuijre de schiltwacht gehouden te hebben, dat sijne voors. Complicen in den voors. huijse gekomen sijnde, daeruijt hadden gestoelen eene merckelijcke quantiteijt gelt, als mede eene groote quantiteijt lijnewandt, kleederen, gebeeldt cooper, tinne, ende andere mobilien, uijt alwelcke gestoelene saecken den respondent bekent van Peter Muijters voor sijn deel ontfangen te hebben twelf schillingen, ende een bruijn mans camisol die welcke hij verclaert mede naer huijs genoemen ende met sijne huijsvrouwe, van desen diefstal insgelijcx te bevoorens verwettight sijnde, geconsumeert te hebben, sijnde hij beclaeghde met sijne complicen doens wederom gewaepent geweest als voorschr.
	ad 15^um	Seght ende bekent den gedetineerde waer te sijn, dat hij medeplichtigh ende hantdaedigh is geweest aen den inbreuck, knevelerijen, ende diefstal begaen ten huijse van Aret Lutgens in den Banck, dat Andries Conssen hem beclaeghde desen diefstal te bevoorens hebbende aengebrocht, hij respondent met denselven, als mede met Merten Scheren, Cristaen Geilens ende meer andere complicen van de Speckholser Heijde hem in de nachte vervoeght heeft tot in eene grachte voor der Banck gelegen, alwaer hij verclaert sijne voors. verdere complicen oock vergadert gevonden te hebben, dat sij onder hun desen te doenen diefstal verders aldaer overleght hebbende, verders hun getransporteert hebben tot aen het voors. huijs van Aret Lutgens, alwaer hij seght dat Peter Muijters ende Merten Vroen een groot loeck gebroecken hebbende ontrent de huijsdeure, met die andere voors. complicen vervolgens in den huijse waren ingevallen, ten tijde hij gedetineerde seght aldaer voor het huijs op schiltwacht gestaen te hebben, dat die voors. complicen ondertusschen alle in gemelten huijse vintbaere gelt, kleederen, mobilien, ende effecten hebben gestoelen, ende dieselve uijtgebrocht hebbende, verclaert den respondent die gestoelene saecken te hebben helpen vervoeren tot boven het huijs van Kochs Margriet als mede dieselve aldaer helpen verdeelen, ende dat hij in specie daeruijt voor sijn deel geprofiteert heeft vijf en eenen halven schillingen, ende eenen hoedt, die welcke den gedetineerde verclaert mede naer huijs genomen ende met sijne vrouwe, hiervan wederom verwettight sijnde, geconsumeert te hebben, sijnde hij beclaeghde doens met sijne voors. complicen wederom gewapent geweest gelijk voorschr.
		Verders heeft den voors. gedetineerde noch vrijwilligh verclaert ende bekent waerachtigh te sijn, dat hij in den jaere 1735 voor dienstknecht woonende op den huijse van Erenstein, aldaer op eene nachte met Peter Gijsen aen den keller eene traille geforceert hebben, ende door het kellerloeck vervolgens in den keller gegaen waeren, dat hij gedetineerde met dito Peter Gijsen uit denselven keller gestoelen hebben eene groote quantiteijt verckens vleesch ende käes, waervan hij beclaeghde seght voor hem geprofiteert te hebben vier stucken vleesch, ende twee käës diewelcke hij verclaert naer huijs gedragen, ende met sijne huijsvrouwe hiervan wederom geinformeert sijnde, geconsumeert te hebben.
		Item bekent noch waer te sijn, dat hij verscheijdene reijsen het panhuijs van het voors. huijs van Erenstein aldaer woonende heeft geforceert ende met eenen passe partout open gemaeckt, ende daeruijt gestoelen eene groote quantiteijt brooden, die welcke hij verclaert naer sijn huijs gedraegen, ende door sijne huijsvrouwe, van dese diefstallen wederom seer wel verwettight sijnde, te sijn geconsumeert worden. Ende dan noch verclaert ende bekent den gedetineerde Joannes Mertens voor d'oprechte waerheijdt dat hij t'zedert den jaere 1735 alle jaeren op die gewanden van den huijse van Erenstein, heeft gestoelen eene groote quantiteijt soo winter, als somervruchten, dat hem onder andere complicen daertoe geholpen hebben die naervolgende, te weten Cristiaen Geilens, desselfs stiefdochter Anne Barbe Barwasser, des gedetineerde huijsvrouw Clara Bellen, Marie Catharine Bellen, Marie dochter van Poel Teunis, Magdalena Schijn met haere dochter Gertruijd, de huijsvrouwe van Merten Scheren, dat hij met die voors. complicen diverse jaeren die voors. vruchten van die geseijde gewanden gestoelen hebben, naer hunne resp. huijsen gedraegen, ende voor hun hebben geconsumeert

			Ende naer dijen aen den voors. gedetineerde dese recollitie van woorde tot woorde duijdelijck is worden voorgelesen, ende denselven ondervraeght off hij iet wilde daerbij ofte daervan doen, heeft verclaert van neen, ende bij den inhout deser recollitie over al te persisteren. t'oirconde heeft den gedetineerde dese mits schrijvens onerbaeren, gehantmerckt. dato, loco, en ten overstaen als boven, was onder teeckent als volght: handtmerck (per modum hujus ┼ ) van Joannes Mertens, verders stont: quod attestamur ende geteeckent: D. DeLaHaije schepen, A. Souren schepen, Peter Hulsgens schepen, W. Kessels schepen ac deinde: P.C. Poyck greffier. Par Copie Conforme a L'original G.M.J. De Tiege....L.J. Poswick

Afstammelingen van Bokkenrijders

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen