Bokkenrijders en hun afstammelingen

Daniels

112 

Gerlingh Daniëls, schoenlapper in Wolfhagen, zelfmoord in gevangenis 1751

Mathijs Swinnen Anton Winckens sr Hans Daniels Nicolaas Daniels Nol Caldenberg Wijn Wijnen Anton Hamers

Gerlingh Daniels wordt geboren in Wolfhagen en 8 april 1696 gedoopt in Schinnen als zoon van Joannes en Maria Klinkhamers. Zuster Anna Daniels is getrouwd met Mathijs Swinnen*, zuster Helena Daniels getrouwd met Anton Winckens sr.*, broer Eustachius (Stas) Daniels is de vader van Hans Daniels* en Nicolaas Daniels* en zuster Gertrude Daniels is de moeder van Nol Caldenberg*. Gerlingh woont in Wolfhagen naast Wijn Wijnen*, hij is van beroep schoenlapper en dagloner, kan op de stukken zelf zijn hantekening zetten. Hij trouwt 4 febr.1727 in Schinnen Anna Winckens, gedoopt 8 mei 1697 aldaar als dochter van Anton en Anna Wijnands. Zij is een zuster van Anton Winckens sr. en van Maria Winckens getrouwd met Wijn Wijnen*. Uit het huwelijk van Gerlingh en Anna worden acht kinderen geboren tussen 1723 en 1738. Anna overlijdt 17 juni 1744 in Schinnen. Gerlingh is in 1743 is hij voortvluchtig, maar keert later terug. Op grond van verklaringen van Anton Hamers* en Wijn Wijnen wil het gerecht van Schinnen hem 16 juli 1750 arresteren, maar hij is naar zijn zoon Anton in Gulpen gevlucht. Verzoek tot uitlevering aan de schepenbank van Gulpen 16 jan. 1751. Volgens Henry Pijls volgde toen: "Op den 23 Januari trokken Gulpensche gerichtsboden met hun schepen Justenius naar 't bewuste huis te Landsraad, maar Anne Cathrien, Antoon's vrouw weigerde de deur te openen, bewerende, dat zij met de kinderen alleen was. De deur was echter spoedig bezweken onder de bijlslagen van de gerichtsboden. Nadat het benedenhuis tevergeefs afgezocht was, poogde men met behulp eener ladder, op den zolder te klimmen. Doch de eerste bode had nog niet den zolder bereikt, of een forschen slag op zijn hoofd deed hem dood naar beneden tuimelen. De schepen Justenius kreeg onmiddellijk daarop een geweerkogel in zijn hoofd waardoor hij levensgevaarlijk gewond, jammerlijk neerviel. (Opmerking: in de stukken is weliswaar sprake van zware verwondingen, maar een dode is er niet gevallen.) Het was Geerlingh Daniels, die op den zolder zat en zijn vrijheid zoo duur mogelijk wilde afgeven. Eerst nadat een afdeeling schutten versterking bracht, mocht het na enige uren van beleg en tegenstand gelukken den woesten bandiet in handen te krijgen, die zich echter probeerde te zelfmoorden door met een mes twee diepe sneden in zijn buik te stooten, zoodanig dat de darmen uitpuilden. Geerlingh werd met zijn schoondochter Anne Cathrien op het kasteel Neubourg in de gevangenis opgesloten. Zijn zoon Anthoon was gevlucht." (Opmerking: later zijn van deze zoon, schoondochter en hun drie kinderen geen sporen meer te vinden.) 'Wegens opblaesinghe' kunnen Gerlinghs darmen de volgende dag pas teruggedaan worden in zijn buikholte en daarna wordt hij meteen overgebracht naar kasteel Ter Borgh in Schinnen. Bij het eerste verhoor verklaart hij weduwnaar te zijn met nog vier kinderen in leven, geen medeplichtigen te zullen noemen en geen behoefte te hebben aan geestelijke bijstand ('geene saligheid wil hebben'). Gerlingh sterft 54 jaar oud op 28 jan.1751 ten gevolge van de zelf toegebrachte verwondingen in de kerker van kasteel Ter Borgh onder Schinnen. Eindvonnis 30 jan: het lijk wordt aan een been opgehangen en op de executieplaats begraven.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Scherp examen Joannes Catsberg jr. 8 nov. 1743
..........In: Ondervraging Jan Schorens 21 nov. 1743
..........In: Scherp verhoor Hendrik Witmaeckers 25/26 nov. 1743
..........In: Verhoor onder foltering van Jan Schorens 2 dec. 1743
..........In: Scherp verhoor Wijn Wijnen 10 sept. 1750
..........In: Scherp verhoor Jacques Dujardin 18 dec. 1750
..........In: Recollectie Jacques Dujardin 19 dec. 1750
..........In: Nadere responsieven van Nol Caldenbergh 15 dec. 1750
..........In: Nader scherp verhoor Wijn Wijnen 22 dec. 1750

— LIT. - H. Pijls 'De Bokkenrijders met de dode hand' (1924) p. 14/8, 18, 23, 29/33, 37, 39, 40, 42/3, 46, 48/52,
.......... 54/5, 58, 60/1, 64, 69/70, 73, 75, 77/82 [arrestatie en vonnis], 100, 102, 106/7, 113/4, 117/8, 121/4 *
    - W. Gierlichs 'Bokkerijders in 't voormalig land van 's Hertogenrode (1940) p. 68/9
    - Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 13, 65, 74 *
    - L. Augustus 'Vervolgingsbeleid en procesvoering' (1991) p. 111 [neemt eed af] *
    - A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 63, 91, 93, 96/100, 103/5, 107/11, 125, 128, 140, 159, 171, 181, 186,
..........200/2, 261, 287/8 [samenvatting], 290/1, 344, 403, 438
    - M.J.H.A. Schrijnemakers 'De Historiciteit van de Bokkenrijdersbenden' (2004) p. 16, 19, 21, 23/4, 32
    - F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 34, 91/4, 155/ 8, 196/7, 199/201, 204/5,
..........207, 209, 211/2, 208, 220/1, 231/2, 'Deel II (2014)' p. 239
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Zuid-Limburg' I (2019) p. 12, 'Deel II (2020)' p. 145, 148/9, 169/70, 184/7
..........'Deel III (2020)' p. 201/2, 204/8, 217, 246.
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

113

Stasse Hans, strodekker uit Bies, galg 1775

Nicolaas Daniels Gerlingh Daniels Mathijs Swinnen Anton Winckens sr. Nol Caldenberg Coen Joonen

Johannes Daniels, genoemd 'Stasse Hans' wordt 21 juni 1731 gedoopt in Schimmert als zoon van Eustachius (Stas) en Maria Tulleners, een broer van Nicolaas Daniels*. Zijn vader is een broer van Gerlingh Daniels*, van Anna Daniels getrouwd met Mathijs Swinnen*, en ook van Helena Daniels, vrouw met Anton Winckens sr.* en van Gertrude Daniels, de moeder van Nol Caldenberg*. Joannes woont in Op de Bies bij Schimmert, verdient de kost als strodekker en heeft geen noemenswaardige bezittingen. Hij heeft een relatie met Anna Catharina Gulickers, gedoopt 30 jan. 1740 in Schinnen als dochter van Petrus en Joanna Tacken. Uit deze relatie wordt een kind geboren in 1765. Anna Catharina Gulickers overlijdt 18 dec. 1822 in Schinnen, 82 jaar oud. Hij trouwt 38 jaar oud op 20 dec.1769 in Schimmert met Maria Claessen, gedoopt aldaar 23 mei 1746 als dochter van Mathijs en Sibilla Damas. Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren tussen 1769 en 1775, waarvan de jongste drie dagen vóór de dood van de vader. Tijdens de scherpe examen van zijn broer van van Coen Joonen* genoemd als bendelid is hij 13 febr. 1775 gearresteerd. In het Landshuis van Valkenburg is hij 9 en 10 mei onderworpen een verhoor onder foltering. Op grond van de bekentenissen daarbij gedaan is hij ter dood veroordeeld. Hans sterft 44 jaar oud op 22 juni 1775 aan de galg op de Lommelenberg bij Valkenburg. Maria Claessen overlijdt ruim 45 jaar na de terechtstelling op 11 nov. 1821 in Schimmert.

 ZIE VERDER:

— Documenten: Beschuldigingen tegen Joannes dec. 1774
..........Lijst scherper examen 9 & 10 mei 1775
..........Beschuldiging tegen Joannes 17 juni 1775
..........Bericht in krant van die tijd over executie
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 49 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 34 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 128, 222/3, 344 [samenvatting], 438
... - F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 83, 142, 252
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

114

Nicolaes Stassen, radmaker in Bies, galg 1775

Nicolaas Daniels Gerlingh Daniels Mathijs Swinnen Anton Winckens sr. Nol Caldenberg

Nicolaas Daniels genoemd Nicolaes Stassen, wordt geboren in Kruis en op 17 febr.1733 gedoopt in Schimmert als zoon van Eustachius (Stas) en Maria Tulleners. Hij is een broer van Joannes Daniels*. Zijn vader is een broer van Gerlingh Daniels*, van Anna Daniels getrouwd met Mathijs Swinnen*, van Helena Daniels, vrouw van Anton Winckens sr.* en ook van Gertrude Daniels de moeder van Nol Caldenberg*. Hij woont sinds 1755 in Op de Bies onder Schimmert, radmaker van zijn vak en zijn huisraad en gereedschap brengt later ruim 80 gulden op. Hij trouwt 22 mei 1764 in Spaubeek Maria Catharina Vlecken, gedoopt 11 dec. 1739 in Schimmert als dochter van Simon en Elisabeth Coox. Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren tussen 1764 en 1773. Beschuldigd door gevangen van medeplichtig te zijn aan overvallen is hij 8 jan. 1775 aangehouden en in het Landshuis van Valkenburg opgesloten. Hij ontkent, is veroordeeld tot scherp examen en op 16 febr. bekent hij dan wel en beschuldigd ook anderen. De misdaden die hij bekent zijn de basis voor een doodvonnis op 31 maart. Nicolaas sterft 4 april 1775 aan de galg op de Lommelenberg bij Valkenburg. Maria Catharina Vlecken overlijdt, pas 41 jaar oud op 15 april 1781 in Schimmert.

 ZIE VERDER:

— Documenten: Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........Lijst scherper examen 16 febr. 1775
..........Beschuldiging van broer Johannes
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 48 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 33 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 128, 223, 344 [samenvatting], 438
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online