Bokkenrijders en hun afstammelingen

Jongen

267

Jan Jongen, herbergier in Elsloo, gefolterd, galg 1773

Dirk Martens Lambert Wanten Marten Mulckens

Joannes Jongen is rond 1740 geboren in Wijlre, heeft gewerkt als boerenknecht in Schimmert en in Waterval onder Ulestraten. Sinds zijn trouwen woont hij in Elsloo, heeft een herberg en brouwerij gekocht uit de nalatenschap van zijn schoonouders. Hij trouwt 3 dec. 1768 in Elsloo Maria Catharina Beckers, gedoopt aldaar 10 nov. 1745 als dochter van Nicolaas en Maria Janssens, een zuster van Petronella Beckers getrouwd met Dirk Martens* en van Anna Catharina Beckers, getrouwd met Lambert Wanten*. Uit het huwelijk van Joannes en Maria Catharina worden twee kinderen geboren, in 1769 en 1773, waarvan het jongste zes weken vóór de dood van de vader. Een aantal stukken van het dossier zijn bewaard gebleven. Arrestatie op 6 nov. 1773, overgebracht naar Maastricht waar hij is ingesloten in het oude Stadhuis (Oude Dinghuis). Daar is hij 11 nov. verhoord en 13 nov. geconfronteerd met Marten Mulckens*, die hem beschuldigd. Aangezien Joannes blijft ontkennen volgt op 22 nov. en scherp verhoor waarbij hij bekent en 3 dec. doodvonnis op grond van deze bekentenisssen. Joannes sterft 6 dec. 1773 aan de galg  in de 'Heere-Bempden' bij Elsloo. Maria Catharina Beckers hertrouwt op 26 okt. 1779 in Elsloo met Joannes Krikboom. Zij wordt 81 jaar oud en overlijdt in Elsloo op 12 dec. 1826, 53 jaar na de executie van haar eerste man.

ZIE VERDER:

— Documenten: Bericht in krant van die tijd over gevangenneming
..........Bericht in krant van die tijd over terechtstelling
..........In: Scherp examen Willem Opdenkamp 24/25 feb. 1775
..........In overlijdensregister

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 52*
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 38 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 217/8, 333 [samenvatting], 336, 338
...- Pfeifer & Erkens 'Ze hingen in drie reizen' (1987) p.57/67 [antw. bij scherp examen] p. 97 [samenvatting]*
...- M.J.H.A. Schrijnemakers 'De Historiciteit van de Bokkenrijdersbenden' (2004) p. 22
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 117/9, 122, 124, 155, 248
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

268

Vosse Lintje uit Heerlen, ontsnapt uit gevangenis, verbannen 1775

Peter Gerrits

Leonard Jongen wordt 7 mei 1734 gedoopt in Schaesberg als zoon van Leonard en Ida Hanssen. Een van de vele roodharigen onder de Bokkenrijders, Lennert of Vosse Lintje van Welten genoemd, woont in Welten onder Heerlen. Van zijn kostwinning is niets bekend en er is geen onroerend goed. De confiscatie van zijn bezittingen brengt weinig op, maar toch geeft de inventaris die van het huisraad is opgemaakt niet het beeld van bittere armoede. Hij trouwt 15 okt. 1758 in Schaesberg Maria Elisabeth Klinckers, gedoopt 19 sept. 1738 in Heerlen als dochter van Jacob en Maria Strijdhagen. Uit dit huwelijk worden zes kinderen geboren tussen 1761 en 1772. Waarschijnlijk op grond van verklaringen van Peter Gerrits* tijdens diens scherp examen, is 2 aug. 1773 een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Leonard. Maar hij is weg en blijft weg, geeft geen gehoor aan openbaar afgekondigde dagvaardingen om voor het gerecht te verschijnen. Deze blijvende voortvluchtigheid wordt gezien als bekentenis en op grond daarvan is hij 14 febr. 1775 bij verstek veroordeeld tot verbanning "ten eeuwige Daage uijt de Drie Landen van Overmaze Partage van Haar Hoog Mogende als mede uijt het District der generaliteijt. En dit vonnis is "nae klockluijdinge" geproclameerd in Heerlen. Hoe het verdere leven van Leonard en vrouw Maria Elisabeth is verlopen weten we niet.

ZIE VERDER:

— LINK - Kwartierstaat van J H M E van der Poel (in nieuw venster) hier
..........- Genealogie van Reinerus Burmans (in nieuw venster) hier

— Documenten: in Scherp examen Lennert Maas 8 apr. 1773
..........In: Scherp examen Joannes Gerrits 16 apr. 1773
..........In: Scherp examen Nicolaas Hersseler 4/5 mei 1773
..........In: Scherp examen van Peter Gerrits 3 aug. 1773
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........In: Scherp verhoor Mathijs Crousen 13 juli 1774
..........Inventaris huisraad 2 febr. 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 49 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 35 [kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 213/4, 223, 374 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 258
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

269

Willem Jongen, dagloner in Heerlen, galg 1773

Willem Jongen wordt 10 okt. 1726 gedoopt in Voerendaal als zoon van Andreas en Maria Brouns. Verdient de kost als los arbeider, dagloner, heeft ook als knecht op grote hoeven gewerkt. Zelf bezit hij niets, maar zijn vrouw heeft een klein stukje grond van haar ouders geërfd, de huisraad is blijkens inventarisatie door de schepenen schamel. Hij trouwt 17 okt. 1756 in Heerlen Maria Catharina Vrancken (Francken, Vrencken). Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren tussen 1757 en 1768. Over arrestatie en begin van het proces tegen Willem is weinig bekend anders dan dat in de strafeis staat dat hij "sig bij zijne eerste verhooringe en daeropvolgende confrontatie met eene enkelde negative ontrent de feijten hem tot laste gelegt, heeft tragten te behelpen" Hij ontkent dus en 8 juli 1773 is hij veroordeeld om hem per omnis gradis tot bekentenissen te brengen. Dit scherp examen begint dezelfde dag en wordt de volgende dag voortgezet. Daarbij bekent hij deelname aan een aantal overvallen en noemt hij vele mannen als medeplichtige, vooral uit Heerlen. Op grond van deze bekentenissen is hij 15 juli door het gerecht ter dood veroordeeld. Willem sterft 46 jaar oud op 19 juli 1773 aan de galg op de Heesberg bij Heerlen. Maria Catharina Vrancken moet na de dood van haar man grote schulden aflossen, onder meer wegens huishuur. Zij overleeft hem veertig jaar en overlijdt 11 nov. 1813 in Heerlen.

ZIE VERDER:

— LINK - Kwartierstaat van J H M E van der Poel (in nieuw venster) hier

— Documenten: Bericht in krant van die tijd
..........Lijst scherper examen 8 juli 1773
..........In: Scherp examen van Peter Gerrits 3 aug. 1773
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........In: Scherp verhoor Mathijs Crousen 13 juli 1774
..........Declaratie advocaat en procureur
..........Inventaris huisraad 2 febr. 1775
..........Notarieel onderzoek naar bezit
..........Aanbreng goederen 28 juni 1775
..........Opbrengt executoriale verkoop

— Dossier online bij Rijckheyt - Centrum voor regionale geschiedenis (in nieuw venster) hier

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 46 *
...- J. Russel 'De rooversbenden in de landen van Overmaas' (1877) p. 30 [deels kopie Sleinada]
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 215, 374 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 98, 246, 256, 258
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online