DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS


PROCESSTUKKEN

Entree    Documenten    Processtukken    Scherp verhoor


Scherp examen Leonard Maes 8 april 1773
Rijckheyt Heerlen – Schepenbank Heerlen 1168

© Maaike van Eekelen

  Coram de schepenen van Craan,
  Swildens, Pelt, van Cotshuijsen,
  Wintgens en Nissen

Personeele Respondeeringen
  Ter instantie van
Den WelEedele Gestrenge Heer
en Mr. J.G. Farjon Luit.- Hoog
Drossard deeses Lands nom. off.
In formant en Claeger
  gedaan door
Lennert Maas gedetineerde op
den Landshuijse tot Valkenborg
Donderdag den 8 april 1773

Is in judicio gesisteeert Linnert Maas. Den welken, naar dat aan hem serieuselijk is aangemaant de waarheijd te moeten gestand doen, niet heeft willen bekennen, soo als ook nae de Pronuntie van de Dispositie tot Scherp Examen nog bij de negative gepersisteert. Waerop, aan hem de Territie gedaan sijnde, gebonden is op den Stoel van Torture en allereerst geappliceert de duim schruijven. Tog nog niet willende bekennen heeft men hem doen opsetten de regte scheen schruijf.
  Diensvolgens bekende:

Art. 1  Pligtig te sijn aan verscheijdene huijs bruijken en diefstallen

Art. 2  Bekent schuldig en pligtig te sijn aan den violenten diefstal bij Martin aan de hand, Lande van Heijden.
Dat daarbij gessisteert hebben
den Meijer, en dan nog eenen kerl van Bensenraede genoemt Joannes
tegens hem oversittende, sijnen broeder Herman Maas, Peter uijt den Uijl,
Andriesken, Vossen Lintgen van Welten,
en dan weder Görten soon Lins, den gleser Jacobus ...
't Gerätge genoemt Rosemond, der Stein Hens
Eenen van Schandelen die Ruijter geweeest is, genoemt Linnert, hebbende voorleden jaar in de Schandeler molen den weijer uijtgeschoot.
  Dat den gedetineerde met de boovengenoemde persoonen sig verzaemelt heeft in't linde veltje, dat hij gedetineerde daarvan was geadverteert geworden door Jacobus Schosmans, 't swert Peterken en 't Geradusken, van waar gegaan sijnde tot aan de hand, d'overige vreemde complicen staen.
Waeronder sig bevonden den Rietmaaker Loup, Zander Ross, Kerkhofs den chirurgijn te peerd het commande voerende benevens nog vele andere ten getalle van twaalf  of meer, dewelke hij gedetineerde niet gekent heeft of noemen kan. Gewapent soo met schietgeweer als stocken. hij gedetineerde een pistool, Vossen Lintgen een saal pistool en Linnert  die ruijter een snaphaan. Dat alle de genoemde complicen met een hout de deur opgeloopen hebbende, nae eene dappere resistentie van Martinus den welke een van de vreemde met een axt geblesseert hadde, alle de in huijs sijnde persoonen gruwelijk afggeslaegen en gekneevelt hebben, soo als ook van alle haaf en goed berooft hebben, gepakt in drie sacken. Waarvan hij gedetineerde eenen immediatelijk s'anderen dags naae Aaken gebragt, en aldaar op St. Pieterstraat bij een ouden kleerkooper verkogt heeft voor drie coronen, waarvan hij gedetineerde voor sijn aandeel gehouden heeft eenen rijksdaalder en d'overige onder sijne cameraten verdeelt, aan Vossen Lintgen vier schellingen, aan Lens twee schellingen en d'overige aan andere.

Wijnandsrade bij Ritzen
Art. 3. Bekent meede pligtig en handdaedig te sijn aan de huijsbraake en diefstal in't Panhuijs tot Wijnandsrade bij Ritzen. Dat daarbij geassisteert hebben: Stein Hens, Matthijs woonende rhans tot Voerendal kort bij de kerk, dit jaar aangevangen hebbende meel te draegen, oud van jaren en middelmaatig van postuijr,
nog eenen van de Heerler heijde genoemt Thomas, wiens moeder vroedvrouw is en den vaader eenen muijrer, in een huijs genoemt Loevensteijn, kleijn van postuijr,
nog eenen aan de Heerler heijde genoemt Jacobus Ritzen,
dan Matthijs eenen snijder woonende inde Litz, Meijer, Andriesken,
Bussen Hensken, Geradusken, Peter uijt den Uijl, in Heerle
Peterken de gleser, der Houben Hens.
Dat hij gedetineerde daarvan d'eerste kennisse heeft gegeeven aan d'overige, terwijlen sulx vernoomen hadde van Henseler uijt den Uijl, den welke meede daarbij geweest is. Dat sij sig versaemelt hebben in't Eschender velt en daar vandaan gegaan sijn tot aan het Panhuijs en ondewegs te Brommelen gevonden hebben eenige vreemden ten getalle van twaalf en meer, waaronder sig bevonden den rietmaaker Zander Ross,
den weert uijt den Vivat, Kecrkhoffs den chirurgijn te paard, – hebbende hij de overige niet gekent. Gewapen soe met stocken, gaffels en schiet geweer.
  Dat hij gedetineerde niet positievelijk weet te seggen op welke maniere in't huijs gekoomen sijn, vermits op eeene seekere distantie Schildwag hield, edoch heeft over en weeder hooren schieten sonder dat nogtans iemand geblesseert wierde. Wanneer eenige der complicen in huis sijnde den weert beneffens desselfs gantze familie deerlijk geslaagen en gekneevelt, soo alsook alles wat maar vinden konden gestoolen en afgenoomen hebben, gepakt in vijf of ses sacken. Waervan hij gedetineerde en den Meijer ieder een gedraegen hebben tot aen hunne huijsen en s'anderen daags naar Aaken gebrogt en aldaar verkogt aan een ouden kleerkooper woonende in de St. Pieter straet aen ieder pack voor vier coronen. Waarvan hij gedetineerde een gedeelte aan eenige andere complicen uijtgedeelt en voor sijn aandeel daarvan ses schelling gehouden heeft.

Pastoor van Heungen
Art. 4. Bekent hij gedetineerde meede pligtig en handdaadig te zijn aan den diefstal gebeurt bij den pastoor tot Heungen. Dat daarbij geassisteert hebben Meijer, Peter uijt den Uijl, Gerardusken, 't Swart Peterken, Bussen Hensken, der gleser, der Stein Hens, der Houben Hens, en dan nog eenen langen kerl van Schandelen in Hollandischen dienst geweest sijnde. Dat hij gedetineerde daarvan d'eerste kennisse heeft gekreegen van den ouden rietmaeker van Ubag ten tijde hij naar nae Aldenhiven ging. Dat sij sig versaemelt hebben op Nieuwenhaege en de vreemde gevonden aan den Vivat, ten getalle van vijfentwintig à dertig man, waeronder waeren den chirurgijn Kerkhoffs en meer andere dewelke hij niet gekent heeft en gedeeltelijk geëxecuteert sijnde, gewaepent soo met stocken als schietgeweer van allerhande soort.
Waar vandaan gegaan sijn tot Heungen, aldaar 't huijs van de pastoor geforceert en geopent en alle effecten daaruit gestoolen. Dewelke in drie packen gebonden hebben, gedraagen door de vreemde, – waar van hij gedetineerde uijt handen van Kerkhoffs den chirurgijn vier schellingen ontfangen heeft, – wanneer sij complicen nae het huijs van den pastoor en de kerke bestoolen te hebben, aan Ubag gescheijden en nae hunne plaatsen de huijsen gegaan sijn.

Havert
art.5. Bekent schuldig te sijn aan den diefstal gepleegt tot Havert. Dat daar bij geassisteert hebben Weevers Lins, Andriesken, Peter uijt den Uijl, der Meijer, Bussen Hensken, Geradeske, Swart Peterken, den gleser, der Stein Hens, der Houben Hens,
't Bussen Geerke, – verclarende den gedetineerde sig te remoreeren dat den laatst Gem. bij d'overige diefstallen ook geweest is, – Thomas van Roebroek, en den Weijnen Drick.
Dat hij gedetineerde daervan d'eerste kennisse gekreegen heeft van Zander Ross. Wanneer de Heerlensche alle in de heijde sig versaemelt hebben en gegaen sijn tot verder in de heijde, alwaar sij d'overige vreemden ten getalle van twintig tot dertig, alle onde elkander gewapent met stocken en schietgeweer, gevonden hebben.
En daar vandaan tot Havert gegaan sijnde, all de deuren geforceert hebben totdat in 't huijs waeren alwaer sij alles uijtgestoolen hebben. sonder positivelijk te kunnen seggen, hoe het in't huijs toegegaan is, vermits hij gedetineerde op schiltwagt stond. Maar dat sij allen't goed in vijf packen gebonden, dewelke alle naar 's Hertogenraede gedragen sijn, waarvan hij gedetineerde uijt handen van den chirurgijn Kerkhoffs voor sijn gedeelte ontfangen heeft vijf en twintig stuijvers. En sig alsdoen in de heijde van elkander gesepareert en ieder den weg naar huijs genoomen hebben.

Nicolaes Schepers
Art.6. Bekent meede present te sijn geweest bij de inbraake voor ontrent agt jaeren geleden ten huijse van Nicolaes Schepers. Dat daerbij geassisteert hebben den gleser, Peter uijt den Uijl, 't Geradusken, sijn broeder  Herman Maas, Vossen Lintgen, Lins den Wever, Thomas van Loevesteijn, Houbem Hems, den Meijer, Stein Hens, Bussen Geerken, der Hommeler of Heijnen Dirck.
  Dat hij daarvan t'eerste is geadverteert geworden door sijnen broeder Herman en sig alsdoen s'avonds versamelt hebben in de Meijsenbroeker Gragt gewaepent met stocken en een schietgeweer. En alsdoen met een ledder door de venster op solder ingeklommen, de voordeure geopent wierde door sijn broeder Herman, Houben Hens en den langen Heijn. dat deselve alsdoen door Nicolaes Scheepers sijn verjaegt geworden, wanneer door Heijnen drick op gemelte Scheepers geketst wierde.

Weduwe Steevens
Art. 7. Verklaart den gedetineerden pligtig te sijn aan't tentamen bij de weduwe Steevens. Dat daarbij geassisteert hebben 't Vossen Lintgen, Wevers Lins, Heijnen Dreck gewaepent met een beijlen, Stein Hens, Houben Hens,
Juneman, 't Geerken en  meer andere die hij niet gekent heeft. Vermits aen de kaemer op schildwagt stond en om die redenen de omstandigheeden aan't huijs gebeurt niet kan denuntieeren.

Ter Eijck
Art. 8. Verklaart sig niet te kunnen erinneren wegens langheijd van tijd, daarbij geweest te sijn, dog t'selve te sullen denuntieeren als het hem bijvalt.

Voerkar
Art. 9. Segt daar niet bij geweest te sijn

Art. 10. Expedivit se precedentibus

Art. 11. Verklaard hij gedetineerde nergens meer aan plichtig te sijn, maar belooft om indien hem nog iets naeder sal invallen sulkx te sullen openbaaren. Addendo dat't nog so laat was als 't konde koomen, en dat hij wiste fen dood verdient te hebben.

Eed
Art. 12. bekend in de Capelle op St. Linnerts Berg gelegen 's nagts geweest te sijn

Art. 13. Bekent dat hij gedetineerde den selven Eed uijt geswooren heeft soo als in de responsiven van de drie voorige reets gesegt en te sien is. Dat sulx vier à vijf jaeren geleden gebeurt is en bij hem present waeren Andries, Peter, der Gleser en meer andere.

En heeft daerbij naar prelecture gepersisteert ten fine deese gehandmerkt
Dit is het hand + merk van Lennert Maas
schrijvens onervaeren



© Maaike van Eekelen

bovenzijde






































INHOUD

Afstammelingen van Bokkenrijders

ENTREE

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen

REGISTER