DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS


Entree    Documenten    Processtukken    Scherp verhoor

PROCESSTUKKEN

Scherp verhoor van Willem Opdekamp – Thorn 24 en 25 febr. 1775

RHCL Thorn 121




Extraordinaris gehouden heeden 
den 24ten februarij 1775


Veneris den 24 februarij 1775 is voormiddaghs voor ons onderschreven Schepenen gesisteert gewest Wilm Op den Kamp, gedetineerden, beklaeghden en gedaeghden ende nae aen hem duijdelijk voorgelesen te sijn ons vonnis ter scherper Examinatie mitsgaeders des Heere Clegers clachten ende overgegevene feijtelijkheden met de annexe daerbij heeft Nochmaels Verclaert onschuldigh te wesen.
Dus is denselven door den Meester van den Scherpen gerichte op de torture gebracht, ende primo aen hem gevraeght of niet waer dien honing met Jan van Raij gestoolen te hebben, bij de personeele Responsieven van den geëxecuteerden Joannes Raemaekers breeder aengehaelt ende ter acten Sub N° primo overgegeven.

Heeft verclaert jae

Ex officio gevraeght waer dien
honing gestoelen was

Heeft verclaert op den Mechelsen bosch

Verder gevraeght hoe veel
kaes Bijen hij daertoe genoomen heeft
en wie bij hem
is geweest

Heeft verclaert wegens den lanckheijt van tijt sulx niet te weeten ende dat Jan van Raij bij hem is gewest die over seuventhien jaeren tot Maestricht gehangen is. Dat dien Jan van Raij ook den geenen is die den honing bij Joannes Raemakers te koop Gedraegen heeft. Ende dat hij gedetineerden van den vercochten honing niets meer heeft gehadt als een paer klompen voor sijne vrouw.

gevraeeght Ex officio in wat
cours van gelt dien gestoe-
len Honing betaelt is

Verclaert in Maestrichter cours sonder te weeten hoe veel de somme dier is geweest,

Vorders verclaert uijt dien diefstal begaen in den Maesbaemt bij Walraeven tot Leuth gehadt te hebben sesthien stuijver. Ende dat hij gedetineerden op schiltwacht aen de Maes gestaen heeft. Ende dat aldaar preesent gewest sijnen swaeger Joannes Raemaekers, van Mechelen,
Jan Wanten tot Elslo gehangen en
den langen snijder tot Elslo gehangen.
Wie mede dat aen dien diefstal plichtigh ende handdaedigh sijn gewest eenige van Stein die hij gedetineerden niet en heeft gekent.

Den gedetineerden op de torture sijnde heeft versocht daervan ontlastinge ende dat waerheijt soude gestandt doen ende alles bekennen.

Heeft alsoo ontlaeten sijnde, verclaert op schiltwacht te hebben gestaen als den diefstal tot Limbricht is geschiedt.
Ende op denselven moment wederom herroepen.

Ende is daerop wederom getorqueert ende heeft verclaert dat bij den diefstal tot Leuth in den Maesbaemt handtdaedigh en plichtigh sijn gewest Areth Hentjens van Stein, Peter Paulsen van Stein.
Ende dat hij gedetineerde is van de bende gewest,
en Jan van Raij, Joannes Raemakers
 ende Marten Mulkens,
waervan den eersten tot Maestricht, den tweeden tot Mechelen, ende den derden tot Elslo gehangen is.
Dat verder nog van de bende gaudieven sijn
Peter Nijstens uijt Stein
Jan Rocks woonahtigh als peert knecht tot Stein
Dat dese alle eensgelijx plichtigh ende handaedigh sijn gewest aen den diefstal in den Maesbaemt bij Walraeven gedaen.

Verders verclaerden den gedetineerden vrij van alle boijen, banden ende tormenten den diefstal bij Walraeven in den Maesbaemt begaen, geschiedt te sijn in voege naervolgende:
Dat hij gedetineerden met Jan Wanten ende den langen snijder van Elslo ende met Jan Raemakers maer den Maesbaemt gegaen sijn. Ende hij gedetineerden op schiltwacht gestaen hebbende, de andere naer het huijs van Walraeven sijn gegaen. Dat toens den inbreuk door den kelder muijr was geschiedt ende aldaer ewegh genoomen hebben kaffe, the, suijcker, hollantse haesen ende andere korte winkel waeren.
Ende dat hij op sijn deel heeft gehadt sesthien stuijver aen gelt, eenigen snuijf, coffe boonen ende andere winkelwaeren. Dat de portie niet groodt is gewest om dat de bende soo sterk was.

Verders deponeert ende verclaert hij gedetineerden plichtigh ende handtdaedigh te sijn geweest aen den diefstal bij Hendrik Boonen tot Limbricht ende aldaer gestoolen te hebben alderhande winkelwaeren, stoffen, catoenen, Lindt gaeren. Ende dat hij van dese waeren alles op sijn deel heeft gehadt, welcke waeren hij aen die overlandtloopende coopluijden heeft vercocht



––:––:––
Per continuationem
post prandium

art. 3
Ex officio gevraeght wie de-
se coopluijden waeren ende
hoe deselve sich noemden

Verclaert hij gedetineerden niet te weeten, maer dat voor ontrent de negen schellingen daervoor heeft gehadt.
Dat aen voorschreven diefstal plichtigh ende handtdaedigh sijn geweest:
Joannes Raemaekers, tot Mechelen gehangen
Lenert Houben van Meers kort bij den Maesbaemt, denwelcken tot Stein aen den galgen boom gestorven is.
Peter Jorissen van Stein.
Jan Wanten
Den langen snijder, beijde tot Elslo gehangen.

Deponeert verder sijnen Eijdt nu ontrent seventhien jaeren geleeden afgelegt te hebben in de Capelle van St. Rosa bij Sittard
Dat aldaer preesent sijn gewest
Joannes den Jongen van Elslo
Eenen Backer wijens naem hem onbekent, woonachtigh tot Elslo
Lenert Houben van Meers genaemt den Speelman
den schatheffer van Elslo genaemt Boves
Den langen Snijder van Elslo
Ende dat daerbij als deeken was Reiner Radis, aengehadt hebbende eenen swerten rock ende eenen kraegh
Dat sij den Eedt sweerende moesten sitten met den Rugh naer den gecruijsden Saeligmaker ende dat sij van achteren ook moesten de Capelle ingaen.
Dat sij alsdan hem te weeten godt moesten afsweeren ende den anderen te weeten den duijvel aen.
Dat hij gedetineerden eensgelijx ook moest afsweeren Onse Lieve Vrouw ende hunnen deken Reiner Radis denwelken
van hunnen generael Kerkhof gesonden was aen.
Dat sij dit geswooren hebbende ijder vijf pattacons handgelt kreegen van voorschreven deeken.
Dat sij dit ontfangen hebbende van hunnen deeken de verseekeringe kreegen dat sij in een broederschap van geluk waeren
Waertegens sij moesten verseekeren van te compareeren soo dikwils sij opgebooden wierden.
Verders verseekerden hun den Deeken dat hunne siel met het lichaem te saemen stierven.
Verders verclaert den gedetineerden dat den voorschreven Deken hun verseekerde dat binnen corten tijt sij soo machtig souden sijn, dat sij niet lichtelijk souden worden gevangen ende den generael met sijne manschap beteren tegen standt soude konnen doen.
Dat bij het uijtsweeren van dien Eed twee keersen aengesteeken wierden die op den autaer in voorschreven capelle stonde. Ende dat sij ook sweeren moesten de vrouwen van de gestoelen saeke niets te mogen geven.
Verders deponeert den gedetineerden dat hij van dien Eijdt geabsolveert is door den Boetprediker pater Meulenbergh jesuite als denselven tot Urmondt aent Sermoonen was.

Verders deponeert plichtigh te sijn aen de diefstallen gecommitteert tot Limbricht ende in den Maesbaemt tot Leuth.
Dat bij de diefstalen sijn gewest ende daeraen handtdaedigh
Joannes Raemaekers
Hannes den Jongen
Boves den schatheffer,
Lenert Houben
(alle geExecuteert)
Peter Boves van Stein
Joannes N. gewoont hebbende op den Cpls. Hof tot Eijsden, gebortig van Stein
Peter Nijsters van Stein
Dat van dese drij Peter Boves is handt daedig gewest aen de diefstallen van Limbericht ende in den Maesbaemt tot Leuth. Ende Joannes N. met Peter Nijstens maer handdaedigh ende plichtigh sijn gewest aen den Diefstal in den Maesbaemt.

Verders versoegt den gedetineerden aen de Heere Schepenen dat aen hem magh worden verleent eenen uijtstel tot Morgen vroegh als wanneer hij de duijdelijke waerheijt sal seggen ende anders magh hij lijden dat opt nieuws getorqueert wordt.

––:––:––:––


Continuatie gehouden
den 25 februaij 1775

Dato voorschreven is voor Ons ondergeschreven Schepenen in judicio gesisteert Wilm Op den Kamp gedetineerden, gedaeghden ende beclaeghden, denwelken vrij van alle boijen ende banden vrijwilligh ende onbedwongen heeft verclaert het naer volgende:

Dat hij gedetineerden al over de vier en twintigh jaeren geleeden ten tijde als hij als scheeper bij sijne ouders is gewest, begonnen heeft sijne dieverijen mits hoedende in andere menschen hunne vruchten.

Dat  hij gedetineerden in de aenvang van sijn ... van tijt tot tijt dan eenen bije-, dan twee, dan meerdere bijencorven op den Mechelsen Bosch heeft gestoolen het geene hij gedetineerden ontrent de acht jaeren naer volgende heeft geploegen. Ende dat naer sijn onthoudt het getal der gestolene ende wegh genoomen Bijen in toto sullen sijn gewest sesthien Caar.

Dat hij gedetineerde binnen Mechelen in dijen voorschreven tijt door de venster van't huijs van Joannes Kleijnen met eenen stock heeft uijtgetrocken twee vrouwe Rocken van Tierenteij, van welke hij gedetineerde sijnselven heeft laeten maeken een Camisool.

Dat  hij gedetineerden dese rocken te huijs brengende sijne vrouw hem vraegtde waer hij daeraen gecoomen was, hij gedetineerde antwoordende seijde dat sulx haere affairens niet waeren ende bij aldijen sij niet sweegh, hij haer wel eene vuijst op den moul soude slaen.

Dat hij gedetineerden in't Panhuijs binnen Mechelen bij de weduwe Laprees gestoolen heeft met den avondt eenen Cooperen ieker, denwelcken hij tot Maestricht bij eenen Cooper slaeger ontrent den Vriedthof voor seve schellingen vercocht heeft

Ex officio gevraeght sijnde
ofte sijne vrouw daervan wiste?

Deponeert neen, vermits hij denselven in den schop onder het stroij hadde verborgen.

Dat hij gedetineerden uijt den Bongaert van den heere van de Waert tot Mechelen gestoolen heeft een Runds Vel, hetgeene hij bij Jan Thoolen tot Maeseijck heeft vercocht. Sonder te weten hoe veel hij daervoor heeft becoomen, aengesien het met noch seven andere vellen van sijne eijgene koijen vercocht hadde.

Dat hij gedetineerde uijt de Thiende schuijr tot Mechelen gestoolen heeft, nu wel meer als vierttien jaeren geleeden, ontrent de vier vat korn, hetgeene hij met den avondt stilswijgens in sijn huijs hadde gebracht.

Ex officio gevraeght hoe
hij in de Thiende-schuijr
gecoomen was ?

Deponeert door de poorte, dewelcke niet geslooten was.

Dat hij gedetineerde geroepen is gewest door den langen snijder ende Jan Wanten, beijde tot Elslo geëxecuteert om te coomen helpen besteelen het huijs van Walraeven in den Maesbaemt tot Leuth.
Dat hij gedetineerde met de voorschreven twee, dewelke gesonden waeren van hunnen officier Kerkhof, gegaen is naer den Maesbaemt
Dat hij gedetineerde met dese twee alder coomende, gevonden heeft dat sij als besigh waeren met de het voorschreven huijs te besteelen.
Dat hij gedetineerde aldaer sijnde, aengenoomen heeft de gestoolen effecten, ende deselve heeft helpen uijtdraegen, sonder de circumstantiën dier door de Langheijt van tijt te konnen beschrijven. Ende dat hij wel sestigh ad seventigh int getal waeren.

Ex officio gevraeght hoe
dese persoonen von den getallen
hun noemden.

Verclaert door den vensteren avond geene te hebben gekent als:
Joannes wijens toenaem hij niet en weet, geboortigh van Stein. Eertijds gewoont hebbend op den Cap/ls hof tot Eijsden, alwaer hij gedetineerden hem over sesse jaeren noch gesien heeft.
Ook dat aldaer preesent sijn gewest den Langen snijder ende Jan Wanten beijde tot Elslo geëxecuteert.

Verders deponeert dat seecken Saen oft Tossain wiens ouders in Mechelen woonen ende hij tot Bree bij eenen kleenen voorman die getrouwd is met eene vrouwspersoon van Dilsen, plichtig soude sijn aen diefstallen van Biën, die denselven met Joannes Raemaekers den klompen houwer, Gerrit Raemakers en Heiliger Raemaekers, gebroeders op den Mechelsen Bosch geploegen hadden. Wesende dese bijen van eenen man van Sutendael op den Mechelsen Bosch gebracht hadde. Maer dat hij deponent daer niet bij oft aen is gewest.

Ex officio gevraeght van wie
hij sulx dan weet.

Deponeert sulx uijt den mondt van Tossain selfs te weeten om dat hij in arrest geseeten hadde.

Deponeert verders hij gedetineerden aengemaent ende geciteert te sijn gewest door seekeren Joannes de Jong tot Elslo gehangen, seggende wij sullen dese nacht buijt maeken ende dat hij gedetineerden met Joannes Raemaekers van Mechelen, Jan Wanten, den langen snijder, den schatheffer Boves ende Joannes Plukes naer Limbricht gegaen sijn tot aen een groodt huijs. Ende aldaer gecoomen sijnde gebroeken hebben aen een venster staende aen de straet, uijtcoomende aen den winkel en gang van voorschreven huis, waerdoor twee van hun ingecroepen sijn die de deuren geopent hadden.
Ende dat sij toens gestoolen hebben alderhande winkelwaaren van catoenen causen ende alles wat men in eenen grooten winkel vinden kan, soo van stoffen als andere waaren. Ende dat sij ook den winkel laede gespoliëert hebben sonder te weeten hoe veel gelt daerinne was gewest.
Dat hij gedetineerde van dese waaren in het generael, soo aen gelt als waeren op sijn deel heeft gehadt ontrent de elf ad 12 schellingen om dat sij soo sterk waeren dat het getal ontelbaer was, om dat naer sijne gissinge wel ontrent viertigh man daer waeren.

Ex officio gevraeght sijnde
wie dese distributie oft uijt-
delinge dede en waer
dese deelinge toens is geschiedt?

Verclaert dat den langen snijder ende den gerichtsbode beijde tot Elslo geëxecuteert dese deelinge gedaen hebben voor soo veel het die van Mechelen ende Elslo aenginge
Dat deese deelinge op het velt een weenig vant huijs aff is geschiedt

Verders deponeert geene andere Complicen te kennen, als die geene die tot Elslo en Mechelen gehangen sijn
Wie mede complice te sijn ende handtdaedigh aan den diefstallen in den Maesbaemt:
Peter Boves van Stein
Joannes gewesen knecht op den Capln. Hof tot Eijsden en Peter Nijsters van Stein.

Ende verders verclaert den gedetineerden dat de depositie ende accusatie door Marten Mulkens alias den pandour ten sijns gedtineerdens laste gedaen ende aen hem nochmaels voorgelesen sijnde waer en waerachtigh is – Wie mede dat waer sijn de depositën door Jan Raemaekers ten sijns gedetineerdens laste gedaen, voor soo veel den gestoolen honing, ende den Eenen diefstal ende inbraek van Limbricht aengaet.

––:––:––


Eodem post prandium.
Verclaert den gedetineerden nu ontrent de seuventhien ad achthien jaeren geleden uit Mechelen gegaen te sijn naer Elslo om doek te haelen bij eenen wever. Dat hij gedetineerden bij die occasie is gegaen ten huijse van Joannes den jongen sijnen schoonvader, herbergier binnen voorschreven  Elslo. Dat alsdoen Jan Wanten, den Langen snijder ende Jan den jongen tuschen het drincken en snuijven aen hem gedetineerde voorhielen om mede onder hun complot te sijn.
Dat sij alsdoen te saemen gegaen sijn naer Beek ontrent Sittart bij Kerckhoffs, ende aldaer coomende hun verclaerden dat sij gerne souden sijn onder het broederschap van geluk.
Waerop den voorschreven Kerkhoff, reets tot Beek gehangen, hun heeft aengenoomen, roepende op den Deeken Reiner Radis: Mijnheer comt Eens hier.
Waerop dien soo genoemde Deeken seijde: laet die luijden maer binnen coomen. Ende binnen sijnde, tot hun sprack – Gij doet wel hadt gij eerder gecoomen tot uw geluk, en gaet naer de Capelle van Sint Rosa, ick sla Ues daer uw gelt geven. Ende aen deselve coomende vonden sij de deure Open ende den voorschreven deeken gekleet int swart ruckwaerts tegens den authaer staen. Spreekende bij hunne incomste, keert u Om met den Rugh naer den authaer. Dat sij aldaer vonden twee brandende keersen ende het crucifix beelt neder geleijt waervoor sij hunne naemen ende toenoenaemen moesten afgeven. T'welk geschiedt, hebben sij geswooren in voege ende maniere gelijk als hij gedetineerden gister heeft gedeponeert. Ende dat daerbij ende aen sijn gewest de geene in de depositie hiervoor gemelt.

Voorts declareert niets ten Laste te weeten van Joannes Meures, fugitiven uijt Mechelen. Ook niets tot laste van Gerith Raemaekers ende Tossanus oft Heiliger helfs als dat hij gedetineerde heeft hooren seggen dat dese voorschreven drij plichtigh souden wesen aen eenen Bijendiefstal.

Ex officio gevraeght wie
hem sulx heeft geseijt

Deponeert uijt dien te weeten dat hij gedetineerden heeft vernoomen dat Tossaen in den arrest heeft geseeten ende hem selfs geseijt heeft.
De depositiën ende verclaeringhe aen den gedetineerden voorgelesen sijnde, heeft verclaert daerbij te persisteren ende die aen sijne huijdige depositiën niet en souden conform sijn, deselve daeraen voor conform houdende.
+
Merk teeken van Wilm op den Kamp niet konnende schrijven
Wylm op gen Horck, schepen
Jacop Veltmans, schepen
Peeter Deckers, schepen
Joannes Linssen, schepen
Joh.Pet. Dinrath
Bettinger Scabinus Thorensis

Scabinus Thorensis

Quod attestor
J.J. frischen, Secret.





Naar boven






































INHOUD

Afstammelingen van Bokkenrijders

ENTREE

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen

REGISTER