Vrijwillige Personeele
Respondeeringe
..Door
Matthijs Crousen gedetineerde
op den Landshuijse van
Valkenborg
..Over
Articulen op Heeden van
Wegens Den WelEedelen
Gestrengen Heer Lt-Drossard
deeses Lands geëxhibeert

Is van wegens Den Heeren Lt.Hoogdrossard deeses Lands gesisteert den voormelten gedetineerden Matthijs Crousen, aan den welken voorgestelt sijnde van de waarheijd te moeten bekennen, verklaarde selfs verlangen te hebben, om sijne conscientie te mogen ontlasten, vervolgens gevraagt sijnde over de geexhibeerde artikelen, bekende
Art. 1
Te gehooren onder de berugte bende nagtsdieven, en wel tzedert den tijd, dat bij Martinus Schröders aan de hand gestoolen geworden is. Sijnde hij daartoe ten tijde hij op Valkenhousen gewoont heeft, door Pieter Slangen en Peter Hertzog of het Kraeken vervoert geworden. Dewelke bij hem gedetineerde quaemen seggende, wat hij noodig hadde sig soo te plaegen en te slaaven, hij soude met hun gaan, sij konden beeter leeven als sig soo te plaegen

Art. 2
Bekent dat hij huijsbraaken en diefstallen en andere Euweldaen heeft helpen begaan en daarbij geassisteert heeft dog altoos maar op schildwagt gestaen heeft
als Eerstelijk bij Martinus Schröders aan de hand, 2. Te WijnandsRade bij den waerd Ritzen in t Panhuijs, 3. bij Caspar Wetzels in de Colhöver tot Heerlen, 4. op een Plaats over de Worm, dewelke hij niet weet te seggen, 5. nog op Neuvchateau een hembd en 25  stuijver van eenen knegt gestoolen te hebben, 6. Een schaap doot geslaegen te hebben van Anton Wetzels halfwin op den Rouwenhof, en verders door soo veel hem thans bijvalt, geene meer te weten. Dog dat hij door de voormelte Peter Slangen en Peter Hertog is worden aangesogt om met naar t'Gulickerland te gaan steelen, t'welk hij egter niet konde doen, uijt reedenen hij daegelijks op sijn werk bij sijne meesters waarbij hij woonde, sijn moest.

Art. 3
Bekent dat hij meede onder de bende gehooren en complicen sijn
1. Leonard aan de Erk getrouwt met een persoon genoemt Vinken
2.Corters Willem soo hij meent Vroemen toegenamt, getrouwt, soo hij meent met Margriet Spork
3. Claes eenen schoenmaeker aan den Kook, getrouwt met Marie
4. Hans Peter Vrösch getrouwt met Marie, soo hij meent van Winthaegen thuis,
5. 't vos Hensken, sijnde den tweeden rijs getrouwt geweest
6. Willem aan de Haanbeuk getrouwt met Anna Maria Vrösch
7. Willem Jongen van de Straat getrouwt met een vrouwspersoon van Welten
8. Peter Slangen getrouwt met de dogter van Willem Hendrik van der Logt, hebbende hij Slangen root haar
9. t'Swart Peterken, t'Craijken of bodeken bijgenaemt, getrouwt met Leen,
10. Lennert Jongen, of vosse Lintje van Welten, wiens vrouw hem onbekent,
11. Dirk Coob van Welten wiens vader in de Welter moolen gewoont heeft, swart van haar en tronie,
12. Houben Hens van Schandelen
13. Caspar Hertog sijnde den broeder van t booken, woonende in t gatsken te Herle
14. Der Lins van de Linden getrout met Anna
15. Bussen Hensken getrouwt met eene vrouw van Bensenraede toegenaemt Velraed
16. der Meijer van de Linden, van professie eenen snijder dog daernae met een peerd drijvende,
17. Hermanus Weerts op het Buschelen gewoont hebbende, sijnde t'huijs van Kerckenraede, van professie een schoenmaeker wiens vrouw te Kerkenraede woont, weetende hij gedetineerde niet, waar den man sig ophoud,
en vooralsnog geene verdere weetende te noemen. Verclaarde die geene die hem nog souden invallen te sullen noemen.
En vermits den gedetineerden eenigen tijd van bedenken versogte en het middag was, heeft men tot naarmiddag gesupercedeert, en heeft den gedetineerde naar duidelijke prelectuijre hierbij gepersisteert en dese geteekent

Mattijs Crausen

Nobis presentibus
J.Theod.v.Craen J.B.vCotzhuijsen
C.Swildens N.Neijssen

Eodem Post Meridiem

Is wederomme om twee uuijren gesisteert den Gedetineerden Matthijs Crousen, denwelken bekende hem alsnu nog bijgevallen te sijn, dat als meede Complice van de Bende was
18. den soon van't root Hensken van Caumer genoemt Hans Hendrik sijnde in dienst geweest, verclaerende verders geene te kennen noch te weeten

Art. 4
Bekent en verclaart dat pligtig en handdaedig geweest is aan de violente huijsbraake en diefstal gecommitteert bij Martinus Schröders aan de hand. Dat hij hiertoe is worden vervoert door Peter Slangen en Peter Hertzog of het Bodeken, dewelke 's selven daags bij hem op Valkenhousen woonende (corrigendo segt niet vast te weeten of op Valkenhousen als dan op Imstenraede gewoont heeft) gekoomen sijn en hem daertoe gebrogt hebben. Dat sij 's avonds tuschen neegen en tien uuijren boven op de Straat bij malkanderen gekoomen sijn alwaar sij d'overige Complicen van Caumer vonden als naementlijk't Voes Henske met sijnen soon, Willem van de Haanbeuk en Willem van de Straat. Van waar hij met deselve langs Vröschenhuijsken door 't Langveld gegaan sijn tot aan de hand. Alwaar sig nog eene groote menigte complicen bevonden waaronder
Lennert den Guliker, der Corters Willem, Claes aan de den Kook, en der Vrösch en d'overige dewelke hij te vooren bekent gehad heeft.
Sijnde hij gedetineerde alstoen door Peter Slangen en Peter Hertog op den weg naar Vetscheijd op schildwagt gestelt geworden. Dog dat hij van geene omstandigheeden van de inbreuk en mishandelinge der in huijs sijnde menschen iets weet te seggen, als dat sijne complicen hem gesegt, dat sij Martinus Schröders gebonden en onder een tijn gestulpt hadden.
Sijnde hij gedetineerde gewaepent geweest met eenen stock en d'andere bekende ook met stocken, dog eenige hem onbekende met geweer. Van welken diefstal hij gedetineerde uijt handen van Peter Slangen geprofiteert en ontfangen heeft vier schellingen, als wanneer hij gedetineerde met Peter Slangen naar huijs gegaan is.

2dens
Verklaart mede pligtig te staan aan den geweldigen diefstal gebeurt bij Henricus Ritzen in het Panhuijs tot Wijnandsrade, waarbij meede geasisteert hebben: Houben Hens, Geradesken of Rosemuntje sijnde een snijder, den welcken hij te vooren vergeeten te noemen, welken ook aan de hand geassisteert heeft. En verders alle de geene dewelke hij tevooren genoemt hadde, uijtgenoomen den soon van 't voes ken en Willem Jongen, Dirke Coob van Welten en Caspar Hertog.
Dat hem tot deesen vervoert heeft den Houben Hens, den welken hem omtrent Amstenraede in 't veld daarover heeft aangesprooken en gesegt hadde van bij hem te koomen agter Sweijer. Alwaar hij gedetineerde de voornoemde complicen en meer andere vond staan, van waar sij gesamentlijk gegaan sijn tot aan 't Panhuijs. Als wanneer hij gedetineerde door Houben Hens aan den steegel naar Sweijer op schildwagt wierde gestelt, terwijl d'andere naat 't huijs sijn ingebrooken. Waarbij hij wel heeft hooren stooten als op een deur en ook heeft hooren schieten. Doch vermits hij niet in of omtrent het huijs geweest is, weet geene positive omstandigheeden daarvan te seggen, als dat Houben Hens hem gesegt heeft, dat Geradusken daar geschooten hadde.
Van welken Houben Hens hij gedetineerde  ook voor sijn aandeel ontfangen en genooten heeft twee schillingen. Sijnde hij gedetineerde soo als altoos gewaepent geweest met eenen stock en d'andere met stocken en ook al met het geweer.

3dens
Verklaart den selven meede handdaedig te sijn aan den diefstal bij Caspar Wetzels in de Coolhöver tot Heerlen. Waarbij geassisteert hebben:
Claes aan de Kook, der Vrösch, 't voes Hensken, der Gulicker Linnert, Corters Willem, Nicolaes Creuwen de Coolhöver.
Waartoe hem d'eerste aantijdinge gegeeven en vervoert heeft Claes aan de Kook, den welken hem ook boven in de straat naar de beek toe op schildwag heeft gestelt. Terwijl d'overige in huijs gebrooken sijnde Claas aan de Kook de vrouw door een hand geschooten heeft, 't welk den selven hem selfs verhaalt hadde.
Van welken diefstal hij gedetineerde uijt handen van Klaas voormelt ontfangen en geprofiteert heeft een kopstuck.
Hebbende sij complicen dienselve nagt nog op den Veemarkt aan een huijs willen tenteeren 't welk egter niet tot stand gekomen was.
Sijnde hij gewaepent met eenen stock en d'andere met stocken en schietgeweer

5dens
Verklaart op Neuvchateau bij den grave van Hoen gearbijt te hebben, alwaar hij gedetineerde van een der heeren knegts genoemt Joannes, sijnde eenen Hoogduijtscher uijt den rijstal gestoolen heeft een hembd, en uijt sijne broek vijf en twintig stuijvers, waarvoor hij een paar kousen gekogt hadde.

4dens
Bekent alnog geassisteert te hebben bij eenen diefstal gebeurt over de Worm sonder de positive plaatse te konnen noemen, waartoe hem gepermoveert hebben Peter Slangen en Peter Hertzog. Dewelcke hem daartoe persuadeerden op pretext van in't Gulickerland vrugten te gaan koopen terwijl 't land geslooten was, en 's nagts gehaald moeste worden. Dat sij daar koomende nog verscheijde andere hem onbekende complicen vonden, als wanneer de twee voornoemde hem eene distantie van 't huijs af deeden staan blijven. Op welke plaatse hem door Peter Slangen gebragt wierd omtrent twee vat of neegen coppen terve, hebbende Peter Slangen en Peter Hertzog ook ieder een stuk met terve en boekwijt. Alwelke vrugten van hem en van Peter Slangen aan desselfs huijs, en Peter Hertzog de sijne aan desselfs huijs gedraegen wierden.
Waarvoor hij van Peter Slangen ontfangen en geprofiteert heeft een halve Corone, en gewaepent is geweest als bij de voorige diefstallen.

6dens
Verklaart en bekent, dat hij voor omtrent dertig jaaren geleeden, woonende bij Anthon Wetzels op den Rouwenhof als scheeper, eens op seekeren tijt de schaepen hem meester wordende hij een derselver heeft dootgeslaegen. En vermits hij bevreest voor rusie sulx aan sijnen meester niet durvende seggen, 't selve schaap gegeeven heeft aan eenen wolspinner sijnde arme heijden, woonagtig in de hoopel agter den Rouwen, om te eeten.

Art. 5
Expedivit se precedentibus

Art. 6
Verklaart nooijt geenen Eed geswooren te hebben, nog ook nooijt daarom aangesegt te sijn geworden, als alleen dat Hermanus Weerts eens aan hem gesegt, hij gedetineerde soude met hem naar Kerkenraede gaan, daar was een Broederschap daar soude hij sig met onder geeven, dan trock hij aldag geld. Dog vermits hij hem geene vaste resolutie wiste te geeven, is hij niet met gegaan.

En verder niets meer te weeten, soo als ook geene diefstallen meer gepleegt hebben als 't geene hij bij d'eerste responsiven reets gesegt, ook geene verdere complices te konnen denuntieeren en heeft naar duijdelijke voorleesinge hier bij blijven persisteeren ten fine deese geteekent

Matthijs Crausen

Nobis presentibus
J.Theod.v.Craen
C.Swildens
J.B.vCotzhuijsen
 N.Neijssen

Recollectie gedaen
..Ter Instantie
van den WelEd. Heere Lt.Hoogh
Drossard deeses Lants Valkenborg
nom. officij informant

..Door
Matthijs Crousen gedetineerde
op den Landshuijse van
Valkenborg
Donderdag den 14 Julij 1774

Is van weegens den Heere informant gesisteert den gedetin. Mathijs Crousen voors. om over desselfs vrijwilige en uijt eigene beweeginge alleen, soo den gedetineerde segt om sijnen conscientie op gisteren gedaene confessie of bekentenisse gerecolleert te werden. Alwelke bekentenisse aen den gedetin. buijten eenige boeijen of banden woordelijck en distinctelijck voorgelesen sijnde heefd [hij] verklaert alomme daerbij te persisteeren, de diefstallen daer bij gemeld door hem naer waerheijd opgegeven te sijn, gelijck ook de complicen soo bij iedere diefstal als in't general. En dat hij gedetin. en de door hem genoemde personnen alle sijn complicen der berugde bende. Daerop te willen leven en te sullen sterven.
En is deese recollectie aen den gedetin. woordelijck voorgeleesen en door hem worden onderteekent.

Matthijs Crausen

Nobis presentibus
J.Theod.v.Craen, J. Wateler, scabinus Valkenborgensis
Ten deesen geassumeert