Bokkenrijders en hun afstammelingen

Goossens

189

Roer an Daem, slotenmaker in Beek, gefolterd, galg 1773

Andries Stijnen Matthijs Smeets

Adam Goossens, genaamd 'Roer an Daem', wordt 5 jan. 1743 gedoopt in Beek als zoon van Theodorus en Anna Habets. Is slotenmaker, een beroep waar in die tijd weinig werk voor is, woont bij de holle weg aan de rand van het veld, heeft geen bezittingen die het gerecht in beslag kan nemen. Hij trouwt 30 nov. 1765 in Beek Elisabeth Berkelers, gedoopt 9 aug. 1744 aldaar als dochter van Joannes en Agatha Spruijten. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren tussen 1766 en 1774, waarvan het laatste postuum, na de dood van de vader. Daem is 16 juli 1773 aangehouden en overgebracht naar het Landshuis in Valkenburg. Geconfronteerd op 21 sept. met Andries Stijnen* en Matthijs Smeets* uit Beek, die hem beschuldigd hebben. Aangezien hij niet bekent, wordt hij veroordeeld tot tot scherp examen en onder foltering bekent hij op 11 okt. wel meegedaan te hebben aan overvallen en ook het afleggen van de eed aan de duivel in de Sint Rosakapel bij Sittard. Tijdens dat verhoor noemt hij meer dan veertig personen als medeplichtigen, maar de volgende dag herroept hij de helft van die namen.  Het blijft voldoende voor het gerecht om hem ter dood te veroordelen. Daem sterft 30 jaar oud op 26 nov. 1773 aan de galg op de Graetheide onder Beek. Elisabeth Berkelers overlijdt 28 mei 1787 in Beek, pas 42 jaar oud.

ZIE VERDER:

— Documenten: in Scherp verhoor Andries Stijnen 15 sept. 1773
..........In: Scherp verhoor van Mathijs Smeets uit Beek 17 sept. 1773
..........In: Scherp verhoor van Mathijs Smeets uit Beek 18 sept. 1773
..........In: Scherp verhoor van Geerke Stijnen 21 sept. 1773
..........Lijst scherper examen 11 okt 1773
..........Lijste van Complicen van de Bende van Dieven bij nagt
..........In: Scherp verhoor Erke Moberts 19 jan. 1774
..........Bericht in krant van die tijd
..........Lijst Valkenburg juli 1774
..........Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........Declaratie advokaat en procureur
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 47 *
...- Ramaekers & Pasing 'Bokkerijders' (1973) p. 123 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 131/2, 215, 218, 345 [samenvatting], 412 
...- M.J.H.A. Schrijnemakers 'De Historiciteit van de Bokkenrijdersbenden' (2004) p. 22
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 130, 132, 154/5, 249, 258
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online

190

Mordavid Jannekes Daem , boer in Beek, gefolterd, galg 1774

Adam Goossens bijgenaamd Roer an Daem Matthijs Smeets

Adam Goossens, genoemd 'Mordavid' en 'Jannekes Daem', wordt 8 dec. 1723 gedoopt in Beek als zoon van Joannes en Elisabeth Snijders. Verdient de kost als landbouwer en woont aan het Wolfeinde onder Beek, zijn grondbezit brengt later bijna 400 gulden op. Hij trouwt, 38 jaar oud, op 23 mei 1762 in Beek met Odilia Martens, gedoopt 24 dec. 1730 in Elsloo als dochter van Martinus en Maria Claessen. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren tussen 1764 en 1772. Daem wordt gearresteerd op 17 okt. 1773, drie maanden na zijn naamgenoot Adam Goossens bijgenaamd Roer an Daem* en in hoeverre verwarring tussen deze twee naamgenoten een rol heeft gespeeld, blijft een open vraag. Hij is evenals die naamgenoot geconfronteerd met Matthijs Smeets* uit Beek, deze Daem is op 23 nov. verhoord en daarna op19 jan. 1774 aan een verhoor onder foltering onderworpen. Hij bekent dan wel medeplichtig te zijn aan zes diefstallen, waaronder ook aan "den violenten diefstal en huijsbraeke gebeurt op seekere plaatse genaamt het nieuw huijs of wit huijs, agter Schimmert geleegen." Een maand later blijkt uit onderzoek van de schepenbank Nuth dat deze overval op Campo in het Nieuw Huis nooit gebeurd is, wij zouden tegenwoordig zeggen 'nepnieuws'. Maar de schepenbank van Nuth is het Hoog Gerecht van Valkenburg niet, want in het doodvonnis van 3 febr. 1774 wordt die overval gewoon genoemd als een van de argumenten. Daem sterft vijftig jaar oud op 8 febr. 1774 aan de galg op de Graetheide onder Beek. Odilia Martens overlijdt 32 jaar na de executie van haar man op 8 mei 1806 in Beek. Opmerking: Daem bekent ook drie misdrijven die in Beek gepleegd zijn: diefstal van veldvruchten bij de weduwe Vreen aan de kerk, van enige tarwe bij landmeter Stijnen en een inbraak bij Geerke op den Winkel. Alleen van de tweede is - achteraf - een proces verbaal (corpus delicti) opgesteld.

ZIE VERDER:

— Documenten: In Scherp verhoor Andries Stijnen 15 sept. 1773
..........in Scherp verhoor van Mathijs Smeets uit Beek 17 sept. 1773
..........In: Scherp verhoor van Mathijs Smeets uit Beek 18 sept. 1773
..........In: Scherp verhoor van Geerke Stijnen 21 sept. 1773
..........Lijst scherper examen 19 jan. 1774
..........Vonnis 3 febr. 1774
..........Bericht in krant van die tijd
..........Lijst Valkenburg juli 1774
..........Lijst echtparen, Valkenburg 1775
..........Lijst vervolgden, Valkenburg 1775
..........Declaratie advocaat en procureur
..........Opbrengt executoriale verkoop
..........Lijst Valkenburg juli 1776

— LIT. - S.J.P. Sleinada, 'Oorsprong, oorzaeke; bewijs' (1779) p. 47 *
...- A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 206, 219, 345 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg II' (2014) p. 249
–– * Klassieke literatuur over Bokkenrijders online