Bokkenrijders en hun afstammelingen

Neander

Christian Neander uit Heerlerheide, gefolterd, galg 1744

Mathijs Ponts Willem Cordewener Herman Heugens

Christiaan Neander wordt 9 febr. 1699 gedoopt in Heerlen als zoon van Nicolaas en Anna Kleijnen. Hij heeft een broer die Martin heet en ook genoemd wordt als lid van de bende. Samen worden ze de 'Coblenzers' genoemd omdat ze wonen in het gehucht Couveling of Coblens onder Heerlerheide. Hij trouwt 24 okt. 1728 in Heerlen de negen jaar oudere Maria Vernaus, gedoopt aldaar op 11 juni 1690 als dochter van Joannes en Anna Haeseliers. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren tussen 1729 en 1737. In 1728 zit vader Nicolaas gevangen in het Oude Stadhuis in Maastricht, op verdenking van diefstallen. Hij probeert in de nacht van 29 op 30 okt. met behulp van een koord te ontsnappen, maar valt omlaag en overlijdt ter plekke. Op 2 nov. wordt alsnog een vonnis geveld tegen zijn dood lichaam waarbij al zijn goederen executabel worden verklaard. Namens de familie gaat Christiaan op 5  nov. tegen dit vonnis in beroep en in 1741 lijkt dit proces nog steeds te lopen. Christiaan is genoemd als mededader door Mathijs Ponts* tijdens een verhoor onder foltering. Op 1 aug. 1743 gaat er een arrestatiebevel uit tegen hem (en vijf andere inwoners van Heerlen) en hij wordt in aug. of sept. aangehouden, overgebracht naar het Landshuis in Valkenburg en daar ingesloten. Vervolgens is 6 sept. verzocht de detentie van een aantal gevangenen, waaronder Neander te verlengen. Tijdens de verhoren in sept. en okt. blijft hij ontkennen en er worden bewijsstukken opgevraagd (uit Hoensbroek?), waar de beschuldigingen vandaan komen. Dat kan niet de enige reden zijn dat het proces traag verloopt en hij pas 18 febr. 1744 scherp is verhoord. Het is aannemelijk dat hij onder tortuur bekent en 9 apr. wordt de strafvordering ingediend. Waarschijnlijk op 12 mei 1744 sterft Christiaan 45 jaar oud aan de galg op de Beckenberg bij Heerlen. Maria Vernaus overlijdt 12 juni 1766 in Heerlen. Opmerking 1): Broer Martin Neander wordt 1746 door procureur Westrik van Heerlen fugitief genoemd, maar betekent dit dat hij ambtelijk vervolgd is? Opmerking 2): Dochter Anna van Christiaan trouwt in 1760 met Willem Cordewener*, dochter Maria Helena in 1762 met Herman Heugens* en in 1773 worden beide schoonzoons als Bokkenrijders opgehangen.

ZIE VERDER:

— Documenten: Vonnis tegen de vader van Christian en het bezwaar van de kinderen in 1727
..........In: Recollectie van Mattijs Ponts 12 aug. 1743
..........Goedkeuring aanhouding 6 sept. 1743
..........In: Vonnis scherp examen van Willem Hoenen 4 juli 1745
..........In: Lijst van criminelen van Westrik 1746

— LIT. - A.Blok 'De Bokkenrijders' (1991) p. 194, 198, 267/8, 270 [samenvatting]
...- F. van Gehuchten 'Bokkenrijders. De schande van Limburg I' (2013) p. 138/9. 'Deel II (2014)' p. 238, 256
...- R. van Lieshout ‘Bokkenrijders in Zuid-Limburg' I (2019) p. 145, 149/51, 179, 'Deel II (2020)' p. 102, 104
..........'Deel III (2020)' p. 160/2, 170/1,247.