DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS

PROCESSTUKKEN

Entree                Documenten                Processtukken

Cohier van Rollen gehouden in saecke van de heere J.C. Rijcksz Drossart der steeden ende dorpen van den Ampte van Montfoort officij nomine Cleger
  Tegens
Bernard en Hend. Beckx beijde gebroeders en villers van de Nieuw-
stadt alhier gedetineerdens mede
der selve Huijsvrouwen

  Van Ulf van wegens den Heere Cleger exhibeert Feijten van belastinghe tot laste van Bernard en Hend. Beckx, met versoeck dat de selve daerover op heden semotis advocato et Procuratore promptelijck ende separatelijck mogen worden verhoort, versoeckende int punct van dienen van Feijten van belastinge tegens de twee voors. Huijsvrouwen, totten naesten te mogen worden gehouden voor diligent, ten tijde van twee daghen.

  T'Gericht verclaart dat de voors. Bernard ende Hend. Beckx gebroeders, villers van de Nieuwstadt geapprehendeerden alhier ieder separatim, op heden semotis Advocato et procuratore over de geëxhibeerde feijten van belastinge sullen worden verhoort, verleenende ten opsighte derselver huijsvrouwen de versochte Diligentie. Actum op den Casteele Montfort op dato als boven.

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris

  Van Ulf van wegens den Heere Cleger dient van provisionele aenclaghte tegens Bernard Beckx, deselve mede employeerende tegens Hend. Beckx, overmits deselve beijde van een en deselve feijten worden geaccuseert. Concludeerende contendeert als bij de selve.
  Ende wijlen men niet in saake kan vorts procerdeeren, ten sie de gedetineerdens voorsien worden van eenen bedienden, soo versoeckt den heere cleger dat op heden aen de selve eenen bedienden magh worden verleent, met belastinge dat hij de bedieninge deser geapprehendeerde moet aenveerden om op den voet van Haer Hoog Mogenden placaat van den 1 April 1738 Articulo nono – de plano in dese saake magh vorts geprocedeert worden. Ende dat tot sulcken Eijnde naerder in Corten tijt magh worden gedesigneert, dat de Eventueelen bedienden tegens de deser zijdts geëxhibeerde aeclaghte magh worden belast t' antworden, vrijlaetende tot dien Eijnde aen den selven bedienden Acces tot de Geapprehendeerdens om daer van de noodighe instructie tot het ververdighen van sijn antwoort te konnen hebben.
  En overmits den Heere Cleger tot noch toe niet en heeft bekoomen de nodighe informatien tot laste van der gedetineerdens Huijsvrouwen, welcke alle momenten is verwachtende, soo versoeckt den Heere Cleger noch tijt donec ut usque om tegens deselve Huijsvrouwen te connen dienen van Feijten van belastinge

  T'Gericht denomineert tot bedieninge deser geapprehendeerdens den Procureur Nijsen met belastinge van sulckx t' aenveerden. Communicerende tot dijen Eijnde aen den selven de geëxhibeerde provisioneele aenclaghte om tegens woensdagh naest comende namens de geapprehendeerdens daer tegens te abtwoorden, den selven bedienden ten effecte van dijen vrijlaetende acces tot de voornoemde geapprehendeerdens om daer van de noodighe instructie te connen bekoomen.
  Verleenende den Heere Cleger noch tijt van acht daghen (soo noodigh) om tegens des geapprehendeerdens Huijsvrouwen van Feijten van Belastinge te connen dienen. Actum op den Casteele Montfort ut supra.

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris

  Nijsen bij decreet van desen Eersaemen Gericht gelast vindende met die bedieninge deser gedetineerde dient van antwoort, Concludeerende Contendeerde als bij deselve.
  Van Ulff van wegens den Heere Cleger versoeckt van de geëxhieerde antwort Copie en dat naerder dagh van rechtens op aenstaenden vrijdagh magh worden gestelt.

  Sie dese met de geëxhibeerde antwoort den Heer Cleger gecommuniceert, en wort naerder dagh van rechtens, om daer tegens door den Heere Cleger in te comen, bestimpt op aenstaende vrijdagh wesende den 25 october voormiddagh op den raedthuijse alhier tot Nieuwstadt met belastinge van alle de acten in dese saake gehandelt in judicio t' overleveren.
  Actum op den Raedthuijse tot Nieuwstadt op dato als boven.

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris

  Van Ulf van wegens den Heere Cleger
copie genoten hebbende van des gedetineerdens respective antwort, seght daer tegens sub protestationibus salvis etc. dat dezelve gedetineerdens doorgaens in hun schrifftuijre van antwort tegens de openbaere waerheijt hebben geloochent de feijten tot derselver laste circumstantelijck ende fondamentelijck gededuceert, alwaer nochtans differente gedetineerdens opt Casteel Hoensbroeck dese Gedetineerdens hebben geaccuseert.
Ja, selver tot meerdere Confirmatie sekere Mattijs Ponts ende dessens dochter Marie Ponts, respective swaeger ende Nichte van den eersten gedetineerden Bernard Beckx, – gelijck hiermede uijt de hier bij verthoonde authentique Extracten uijt de Criminele stucken van de voors. gedetineerde, door den Heere Scholtis van Honsbroeck aen den heere Cleger overlevert, comt te blijcken, – dewelcke sulckx niet alleen in Tortura maer selver los van van boijen ende banden naerder hebben gereïtereert. Dus dat volgens alle Rechten, aen de voors. verclaaringe volcomen geloof moet geattribueert worden.
Tot noch meerdere preuve dient dat de gedetineerdens naerder geaccuseert worden
door Peter en Mattijs Ponts, Joannes Kraens ende Korst Klinckaerts, aen seventhien differente kerck divereijen ende huijsbraecken, als te sien is uijt de hier bijverthoonde Criminele acten van het Marquisaet van Honsbroeck. In voegen dat dese gedetineerdens overvloedigh van de horribele feijten ende quaede daeden sijn overtuijght ende dat der selve ontkentenissen bij de voors. antwoort gedaen int minste geen reguaerdt  en can ofte mag genomen worden. Te meer, omdat de selve bij de preparatoire verhooren op diverse leugentaelen ende ontkentenissen sijn bevonden worden.
  Weshalven den Heere Cleger genoedsaeckt wordt scherpere middelen van ondersoeck ter handt te nemen, ende hem reguleerende naer het gestatueerde der Landtrechten pag. 380 articulo 1mo et sequentes. Overmits welcke ende meer andere Redenen etc.
  Soo Concludeert, en contendeert de Heere Cleger ten Eijnde den voors. Bernard ende Hend. Beckx bij provisie ter bancke, ende scherpe examinatie moegen worden verwesen.

  Nijssen van wegens de Geapprehendeerdens
geëxamineert hebbende het bovenstaende geciteerde van den Heere Cleger ende daerbij bevindende dat den Heere Cleger daerbij is Concludeerende tot de scherpe examnatie, seght voor eersten daer tegens te repeteeren de Respective antworden aen zijde der gedetineerdens overgegeven, bij welckers waerachtigen inhoudt uijterlijck persisteerende, sijn de voors. gedetineerdens beeijdt over hunne onnooselheijt het streng oordeel godts te verwachten.
  Protesteerende derhalven ten hooghsten voor Godt ende een Eersaeme Gerichte om schimp, schande en miserie, die sij ten desen hebben geleden, ende noch verder souden connen commen te lijden, daer een eersaem Gerichte naer rijpe deliberatie ende examinatie der stucken in saake albereijdts gevlooten, claerlijck sal bevinden, dat den Heere Cleger tot nochtoe onbevoeght is tot de boeijen ende schimperlijcke incarcerratie, veel minder tot het versoeck van Torture ofte scherpe examinatie. Welck ongefondeert versoeck men vastelijck vertrouwt, dat door een Eersaem gerichte om redenen hier naerder te deduceeren en in Rechten vast te stellen, den Heere Cleger cum expensis sal worden afgeschlaegen. Geleth ende geconsidereert dat de simple en bloote allegatien en loogenachtige accusatien, gedaen door de persoonen in het voorgaende verbael van den Heere Cleger vermelt, geenen den minsten geloof meriteeren, vermits deselve sijnde befaemde persoonen, om hunne begaene Roverijen en schelmstucken, in hechtenisse sijn gestelt.
  Der gestalt dat men een Eersaen gerichte laet oordeelen, en in kennisse leggen wat voor inditien den Heere Cleger hier uijt can distilleeren, aen den welcken moet kennelijck wesen het gestatueerde der Landtrechten pag 377 art. 9, 10, 11, alwaer wel uijtdruckelijck is gestatueert, dat op de bloote allegatien ende accusatien van sulcke befaemde persoonen, en veel meerder van liedens, die als voorseijdt om hunne bedrevene feijten, begaene ende oock bekende schelmstucken in hechtenisse sittende, geen het minste reguarde genomen worden. Vermits in den 25 art. des heere clegers aenclaght vermelt hunne gestoolene goederen in massa tot Gangelt bij sekeren Joedt Levi bekennen verkocht te hebben, hetwelck geheel Contrair ende valschelijck geloogen is, want in dese gemelte plaetse noijt gheenen Joedt levi is geweest woonende. Soo is het gans sonnen klaer ende volgens alle rechten dat den gheenen die in een ende andere poincten op soo daenighe loogens bevonden wort, veel weeniger in sulcke materie geenen de minsten geloof en meriteeren. Derhalve het landtrecht pag. 380 art. 1mo ex adverso geciteert ten desen verwerpende, en daer tegens den 2 art. eijusdem paginæ repeteerende en employeerende voor soo veel daerbij is gestatueert, dat een Gericht niemant ter Bancke sal Condemneeren, ten zije dat de schepenen wel bericht en volkomentlijck versekert sijn van de geschiedenisse der misdaeden waer mede de gedetineerdens worden geculpeert.
  Ende daermede houdende des Heere Clegers gedicteerde voor genochsaem gestraft en wederleijdt, en hetgene in specie niet mocht wesen aengeraeckt Resp. bij expres ontkennen, impertinentie en ongefundeertheijt ende andere juris et facti generalia debatteerende,
  Concludeerende Contendeeren de gedetineerdens ten Eijnde des Heere Clegers versoecke van scherpe Examinatie voor als noch sal worden ontseijdt en dijen volgens gecondemneert in de Costen.

  Van Ulff van wegens den Heere Cleger
gevisiteert hebbende het gedicteerde aen zijde van gedetineerdens tegens het deser zijds voors. gedicteerde gedaen, seght dat hetselve meerendeels is bestaende in repititione van de ontkentenisse pretenselijck in des gedetineerdens antwoort gedaen. Derhalven vooreerst daer tegens impendeerde het desersijdtse gedicteerde mitte de daerbij gereclameerde extracten door den geassumeerde secretaris tot Honsbroek geauthentiseert, waer aen immers volgens alle Rechten volkomen geloof moet geattribueert worden, door dijen eenen Heere Cleger noijt betere ende seekerdere proven can hebben, als deghene die hier vooren sijn aengetrocken. Door dijen aen desen Eersaeme Gerichte ende aen alle werelt bekent is, dat als wanneer Gaudiven uijt steelen gaen, alsdan noijt eenighe getuijgen van fatsoenlijcke luijdens mede nemen, maer wel alle van hun Complicen, om alsoo haere diverijen te meerder te secreteeren, ende niet openbaer te worden. Derhalven vindt den Heere Cleger impertinent ende ongefundeert sulcke onnoosele excusatien als gedetineerdens hier ontrent hebben geallegeert.
  Voorts dient dat de voors. gedetineerdens absoluijtelijck persisteeren bij de voors. hunne gedaene bekentenisse ende accusatien der Feijten van deze gedetineerdens mede gepleght. Jae soodaenigh, dat deselve sulckx met haere doot in plaetse van Eijdt sullen bevestigen, derhalven dese bekentenisse in allen deelen ende volkomentlijck sijn gefundeert. Te meer omdat den Heere Cleger voorgisteren de gedetineerdens tot Honsbroek selven gesprooken heeft, en alsdoen aen den Heere cleger verclaart hebben, dat alle de Complicen die sij genoemt ende geaccuseert hebben, sulckx waerachtelijck is, dan daer op vast conde gaen, maer door de menighte van Complicen, niet wel alle deselve te connen noemen.
  Derhalve desen Eersamen Gerichte op dese verthoonde bekentenisse der Gedetineerdens tot Honsbroek, soo seeker konnen vortgaen, als op de beste getuijgenisse der werlt, want wat soude de selve connen beweegen dese gedetineerdens t' accuseeren in val de selve niet plichtigh souden wesen ende sulckx met haere doodt persisteeren te bevestigen. Sulckx soude immers in geen gemoet Connen vallen, jae in val iemandt met soodaenighe exceptie soude connen Eschappeeren, soo en gelooft men niet dat het honderste, jae het duijsenste misdaet soude konnen bestraft worden. Ende dat oversulckx niet eenen der Complicen tot sHertogenraedt, Kerckerraedt en andere plaetsen gerichde misdaedigers tot justitie souden sijn gebracht. Want hoe is het moegelijck dat naghtsdieven in flagranti niet geattrappeert sijnde, van hunne misdaeden connen werden overtuijght, als door hunne mededaeders ende Complicen, volgens de leeringe van veele Autheurs. Dus dat het landtrecht ex adverso geciteert ten desen thenemael is impertinant ende op dese gedetineerdens geensins en kan quadreeren, ofte toegeëijgent worden. Te meer omdat dese gedetineerdens volcomentlijck van de voors. hare Complicen van de feijten in actis vermelt sijn overtuijght.
  Wat nu aengaet het prætens ende thenemael ongefundeert geallegeerde, dat tot Gangelt geenen joede soude woonen die sigh noempt Levi. Sulckx immers ten desen niet aen en comt ofte denselven tot Gangelt is woonende ofte op andere plaetzen, daer hier de questie ventileert, ende door den Heere Cleger wordt geallegeert dat de gedetineerdens de menighvuldige kercke divereijen en huijsbraaken hebben geperpetreert. Geleijck den Heere Cleger bij wettigen scheijn der voornoemde informatien heeft aengethoont en bij de voors. informatien bleijckelijck, dat eenige Kerckdivereijen over seven en acht jaaren al sijn begaen geweest, soodat alle de pretense excusatien, en frivoele exceptien bij de gedetineerdens doorgaens in het voors. verbael vervath, thenemael ongefundeert sijn om desersijdsche versochte scherpe examinatie t' echappeeren.
  Waermede het voors. gedicteerde voor genochtsaem gerescontreert houdende, edoch hetgene specifice en moghte wesen gerencontreert debatteerende hetselve bij expres ontkennen, impertinentie, ongefundeertheijdt ende andere juris et facti generalia, persisteert den Heere Cleger bij de voors. versochte scherpe examinatie, cum expensis.
  Versoeckende tot sulcken Eijnde dat desen Gerichte overmits de bancke niet Compleet is, met andere genochsaeme onpartijdighe schepenen mach worden gecompleteert en op heden promptelijck tot decisie van dit debath magh worden geprocedeert.

  Nijssen van wegens de geapprehendeerdens
geëxamineert hebbende het naerder gedicteerde van den Heere Cleger, seght overmits het selve is bestaende uijt insgelijckx in voorgaende repetitien, oversulckx impendeert sijne voorgaende gedicteerde ende dat geene Jode Levi, in den 25sten art. ter aenclaghte vermelt, tot Gangelt voor eenige jaaren niet gestorven, maer noijt van menschen gedenck gewoont en heeft.
  Te meer dat alle wereldt bekent is, dat dergelijcke Gaudiven, om hunne pijn ontlost te worden, ende het leven daermede te verlengeren, veele eerbaere menschen hebben doen apprehendeeren. Gelijck consteert heeft bij den hooftschelm en Capiteijn der gaudiven, soo genoemden Hopsa tot Dusseldorpf, nu gericht sijnde, denwelcken niet eenen, maer meerdere heeft doen apprehendeeren, dewelcke naerderhandt, als wanneer hij ter executie comende gestelt te worden, heeft gerevoeceert. Nu aengaende de dieven in het voorigh des Heere Clegers dictamen genoemt tot s'Hertogenraedt, heeft den nu oock gejustificeerden eersten Gaudief eenen sekeren Ehrlijcken man Simon genoemt, doen apprehendeeren t'welck oock heeft gereclameert.
  Waermede het naerder gedicteerde genochsaem gerancontreert houdende persisteert als voor. Consenteert ten sulcken eijnde dat de bancke met genochsaeme onpartijdige schepenen magh worden gecompleteert ende op heden tot decisie van dit debath magh worden geprocedeert.

  Van Ulff
het naerder gedicteerde bij quaede applicatie  ende onwaerheijdt debatteerende, seght ten overvloedt dat den geapprehendeerden Bernard Beckx sigh alrede selver geaccuseert ende plichtigh gemaekt heeft voorleden maendagh uijt de gevangenisse commende, om over de feijten van belastinge verhoort te worden, openlijck in presentie van de schutten ende den knecht van den Heere Cleger geseijt heeft dese formalien: 'Als ick moet klappen dan komt niemant vrij van de gevangene als mijn broeders vrouwe'. En als doen sijne toebackx doese aen sijn kint gegeven heeft, seggende tegens hetselve, 'Daer is mijn doese, koopt daer broodt voor, ick sal de selve niet meer nodigh hebben'. Daer uijt genochte besluijten is, dat hij sigh alreede genochsaem plichtigh erkent heeft, ende den aenstaende doot voorgestelt heeft.
  Soo dat het geallegeerde ten reguarde van de revocatie daerinne vermelt niet ten desen niet te pas compt. Oock is sulckx onwaerschijnlijck ter oirsaake sulckx nieverans Consteert, dus persisteert als voor.

  Nijssen
gesien het naerder gedicteerde seght, den geapprehendeerden daeromme des doodts veel weniger der feijten hem plichtigh kendt, omdat hij voor sijn kindt soude gesorght hebben, van gheenen magel te lijden, vermits gheene groote goederen en is hebbende.
  Voor de meerder reste priora repeteerende persisteert.

  Van Ulff
insgeleijckx priora repeteerende en signanter de voors. verclaaringe van de gedetineerdens tot Honsbroeck.
  Persisteert insgeleijckx.

  Partes persistunt

  T'Gericht verclaart, dat voor al de bancke met drij onpartijdige schepenen uijt den hooftgerichte van Echt sal worden gecompleteert, om sulckx voorgegaen op heden hierop naerder gedisponeert te worden naer behooren.
  Actum in judicio extraordinario gehouden binnen Echt den 25ten october 1743

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris
Neostadiensis

  Gesien bij den Gerichte van Nieuwstadt met assumptie van drij onpartijdige schepenen uijt den hooftgerichte van Echt het geverbaliseerde aen zijde van den Heere Cleger ter Rolle van heden, waer onder den selven Concludeerende contendeerde ten Eijnde de voors. Geapprehendeerde ter Bancke en scherpe examinatie mochten worden verweesen, wie oock het gedicteerde van wegens de geapprehendeerde ter selve Rolle daer tegens gedaen, waer bij de selve Concludeerende Contesteerden ten Eijnde des Heere Clegers versoeck van scherpe examinatie voor als noch oude worden afgeslagen met Condemnatie in de Costen, ende vorts recours genomen tot de authentijcke extracten uijt het verhoor der gedetineerde int Marquisaet van Honsbroeck, op alles wel en rijpelijck gelet
[vonex]
  T'Gericht naer manisse van den Heere Scholtis recht Doende,
verwijst de voors. geapprehendeerde en beklaeghde ter bancke, om ingevolgh Landtrecht over hunne geaccuseerde, ende voordere Feijten waer van tegens hun vermoegen is, scherpelijck geëxamineert te worden, de Costen hierinne geresen ten uijt Eijnde reserveerende.
  Actum in judicio extraordinario den 25ten october 1743

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris

  Van Ulff van wegens den Heere Cleger seght dat Hend. en Bernard Beckx ingevolgh het decret van den 25ten octobris laestleden ter Bancke ende scherpe examinatie verweesen sijnde, Hend. Beckx den 7 novembris lest leden als doens in tortura et extra torturam, bekent heeft de feijten in des selfs personeele bekentenisse vermelt ende Bernard Beckx sonder de minste torture insgelijckx bekent heeft de feijten in de personeele bekentenissen successivelijck gedaen, dewelcke in ordine ingevolgh Landtrecht pag. 383 art. 17 moeten worden vernieuwt onder den blauwen hemel buijten alle hachten en banden van ijser. Soo versoeckt den Heere Cleger ten Eijnde tot het recollement en verhoor der voorschreve geapprehendeerde over de voors. bekentenisen onder den blauwen hemel sonder verstreck magh worden geproduceert met vollen gericht.

  T'Gericht verclaart dat tot het Recollement der personeele bekentenissen van de geapprehendeerde buijten alle hachten en banden van ijser onder den blauwen hemel  sonder verstreck mach worden geprocedeert.
  Actum op den Casteele Montfort op dato als boven

Ter ordonnantie
N.G. Brandts secretaris

Afstammelingen van Bokkenrijders

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen