DOCUMENTEN BOKKENRIJDERS

Entree • Documenten • Processtukken • Beschuldigingen

PROCESSTUKKEN

Het scherp examen van Anthon Bosch (uittreksel)
Amstenrade 28 april 1776 - RHCL Maastricht - LvO7909

		Extract uit de personeele Responsiven gedaen ......Ter instantie Van d'Heer C.L. Limpens Crimineelen oficier der Heerl^t Schin op geul nom. officii Claeger Ten Overstaen van d'Heer advocaat Hagens adviseur ten desen, de Schepenen Wijnants, Jacobs, Kornips Horstmans, Lindemans et DeLacroix Secret. ......door *Anthon Bosch* gedetineerde en beclaagde Extraordinarie te casteele van Amstenraedt hac 29^na aprilis 1776 hora 10^ma Is van Wegens den Heer Claeger voor ons gesisteert geworden ende heeft gecompareert den gedetineerde Anthon Bosch, aen denwelcken voorgelesen sijnde het decreet van scherper examinatie in judicio beraemt op den 25 deses maends april en aengemaend sijnde van de oprechte waarheijt te sullen bekennen, heeft naer voorgaende vruchteloose territie in negativis blijven persisteeren, en is dienvolgens op den stoel gebonden geworden ende aen hem de duijm schruijve opgestelt 10 minuten naer 10 uijren en voorders een quaert voor half elf uijren is aen hem de rechte scheen schruijve geappliceert ende deese opgehadt hebbende ontrent eene halve uijre heeft den gedetineerden bekent ende verclaert van te gehooren tot de bende nachtdieven en daertoe verleedt te sijn door Anthon Bosch den gelaeser uijt de Heeck etc. etc. Continuatie van verhooringe en personeele responderingen bij scherper examinatie gedaen> door den gedetin. *Anthon Bosch* Ten overstaen van d'Heer advocaat *Hagens* als adviseur en de Schepenen Horstmans, Lindemans en DeLacroix secretaris Extraordinarie hac 30 aprilis 1776 hora 10^ma Is van wegens d'Heer Claeger voor ons gesisteert den gedetineerden en beclaegden Anthon Bosch, denwelcken aengemaend zijnde van verders de opregte waerheijt te bekennen, heeft geweijgert iets verders te willen bekennen ende geseijt dat hem wegens de diefstallen ende den tijdt dat deselve souden geschiet sijn niet konde errinneren; waerom aen denselven sijn voorgelesen worden de naerdere interogatorien ten sijnen laste geexhibeert den 20 meert 1776. Edog niet willende bekennen is denselven wederom op den stoel van torture gebonden en de duijm schruijve geappliceert worden ten hal elf uijren ende een quartier uijr daer naer de rechte scheenschruijve ende alnoch blijvende ontkennen is aen den gedetineerden de lincke scheen schruijve geappliceert drij minuten voor elf uijren. Als wanneer denselven bekend heeft door Anthon Bosch den gelaeser uijt de Heeck tot de bende nagtdieven verleijd geweest te sijn zedert de 22 of 23 jaeren geleden en sulcx ter occasie dat hij gedetineerden eene kaar kolen gehaelt hadde voor den gelaeser voors. Over sulcx corrigerende hetgene hij gedetineerden bij sijne responsiven op gisteren gedaen geseijd hadde noepende den tijd dat hij tot de bende geraekt is. Ende heeft geseijt dat onder hunne bende waeren gehoorende de volgende uijt de Heeck etc. Walem 14 Simon Vlecken gedetineerde alhier 15 Jacobus Offermans gedetineerde alhier Continuatie van verhooringe en Responderingen Eodem die hora medio tertiae post meridiem Is van wegens d'Heer Claeger wederom voor ons gesisteerd den gedetineerden Anthon Bosch denwelcken verclaert heeft nog verders onder hunne bende te gehooren de volgende N. N. N. & Concernentes 30 Sijen Hensken in de wandelinge oock het Mopken, siende bijsichtig, meenende dat een oog in het tuijnen verlooren heeft; oock wel in de wandelinge genoemt het Scheel Hensken, wonende in de gatz tot Walem doende boerewerck en getrouwt met Lucie N N N N - - - - - - - Etc. Continuatie van verhooringe en Responderingen Extraordinarie op 1 meij 1776 hora 10^ma Is van wegens d'Heer Claeger wederom voor ons gesisteerd den gedetineerden Anthon Bosch ten eijnde van verders de waerheijt te bekennen denwelcken heeft verclaert dat nog onder de bende van dieven waeren gehoorende N N N N Etc
	bij d'Eremieten op den Schaesberg	En dus overgaende tot het detailleeren der verdere diefstallen soo verclaerd den gedetineerden pligtig te staen aen de diefstal bij d'Eremieten op den Schaesberg tusschen den 15 en 16 meert 1761. Bij welcken diefstal den beclaegden heeft sien assisteeren Anthon Bosch, den gelaeser; Nijst, Stas en Gerit Packbier, Reiner Sijben, Anthon aen de put; Matthis de haekworst; alle uijt de Heeck. Jacobus Offermans, Simon Vlecken, Sijen Hensken, NN en meer amdere aen hem onbekende complicen en dan noch den Moex doens wonende tot Margraten. Tot welcken diefstal hij beclaegden het eerste aengesproocken is worden door Stas Packbier drij daegen voor het perpetreeren derselve etc. Dat Stas Packbier S'avondts voor het begaen van den Diefstal aen des beclaegdens huijs koemende tot hem seijde dat des daegs daeraen volgende S avonts ontrent tusschen 10 en 11 uijren moeste koemen naer den Schaesberg en mede brengen de andere complicen van Walem. Den beclaegden sulcx aengenoemen hebbende S'avonts een wenig naer negen uijren voor eerst aengeroepen heeft Sijen Hensken en NN. Dat Simon Vlecken ten sijns beclaegdens huijsegekomen was hem uijt sijn huijs roepende en vraegende of het tijdt was van te gaen naer den Schaesberg om geldt te haelen. Dat sij naer de twee voorschrevene aengeroepen hebben, onder hun vieren gegaen sijn door den den soogenoemden cleenen of moelenwegh tot ontrent de cluijs. Alwaer koemende hebben vinden staen Stas Packbier, tot hem beclaegden seggende dat soude blijven staen, en sulcx ontrent de cluijs op de wegh aen de kant van den Bosch. Dat Stas *Packbier* beneffens *Simon Vlecken, NN.* en Sijen Hensken op de cluijs aengegaen is. Sonder te konnen seggen of gemelte complicen van Walem in de cluijs geweest sijn ofte niet. Etc. Dat hij beclaegden naer ontrent een uijr op schiltwagt gestaen te hebben van den kant van de cluijs heeft sien afkomen voorsegde Heeker, Walemmer en andere onbekende complicen Etc. Dat hij beclaegden beneffens NN, Sijen Hensken en *Simon Vlecken* gegaen is door den selven weg naer Walem door welcken in het daer henen gaen gekoemen is Etc. Dat onderweghs N.N. en *Sijen Hensken* aen hem beclaegden verhaelt hebben dat den jongen Eremijt hem dapper verweert hadde en bij soo verre den ouden in eenen sulcken staet geweest was aldan veel geleden souden hebben. Gelijck mede, dat de Eremijten starck gebonden en seer geslagen sijn worden. Niet wetende nogtans hoe en op wat maniere de medemackers in de cluijs geraekt sijn. Etc. Continuatie van verhooringe en personeele Responsieven Eodem die post meridiem hora medio tertiae
	bij d'Heer Pastor tot Margraten	Is van wegens d'Heer Claeger wederom voor ons gesisteert den gedetineerden en beclaegden Anthon Bosch den welcken heeft verclaert pligtig te staen aen den diefstal begaen bij d'Heer Pastor tot Margraten in den herfsttijdt niet veele jaeren geleden. Dat hem beclaegden den eersten aenslag daertoe gegeven hadde Heintje van Aelbeek, eenen kinckevoerder, ter occasie denselven op eenen maendag van Aubel door Walem passerende en doens aen hem beclaegde geseijd hadde dat sij eens ieverant naer toe moesten gaen. Sonder hem doens te seggen waer naer toe, maer dat hij hem sulcx naerderhand soude seggen. Dat in deselve week voorsegden Heintje wederom van Aubel koemende ende passerende door Walem hem beclaegde en de verdere gesellen van Waelem op den daer volgende maendag souden koemen naer Margraten en dat het voornoemde Heintje , van Aubel dien selven avond terug koemende met sijne peerden, hem aldaer te Margraten soude ophouden en hun verwagten. Dat op het vallen van den avond Simon Vlecken hem beclaegden aen sijn huijs was koemen aenroepen waernaer sij beijde te saemen Sijen Hensken, Jacobus Offermans etc. en van aldaer voortgegaen sijn op Schin aen en aldaer ingekeert bij den Mocx. Alwaer een luttel verbleven sijnde nogh 5 of 6 onbekende bijgekomen waeren, egter wel gehoerd te hebben dat deselve van Haesdael en Genhout waeren. Dat den Beclaegden uijt het huijs van voorsegde Mocx alleen gegaen is naer Strucht ende aldaer heeft gaen aenroepen N. N. N. en N. Dat de gedetineerden met de vier laetstgenoemde gegaen was naer Margraten ende over weghs komende tot aen Termaer, aldaer hadden vinden staen de voornoemde complicen, die hij gedetineerden in het huijs van voorsegden Mocx gelaeten hadde, en daerbij nog gevonden eenige van Wijlre als naementlijck N, N, N etc. en nog meer andere aen hem gedetineerden onbekendt. Dat sij gesellen van aldaer gesamentlijck opgegaen sijn naer Margraten langs het huijs alwaer den Mocx gewoont hadde op de pastorie aen etc. Dat gekomen sijnde tot ontrent de pastorie hij gedetineerden aldaer op schiltwagt gestelt is worden in de dorp straet ontrent 50 passen van de pastorie af door eenen van het Rittersbeek....Etc. Dat den gedetineerden nu voorders verhaelende het gene hem bekent is van de omstandigheden van desen diefstal, segt dat eenigen tijd op sijnen post gestaen hebbende, hadde horen hulp roepen ende immediatelijck op de clock van de kerck slaen ende alarm maeken. Waer op de gesellen all te saemen weghgeloopen sijn, ende hij gedetineerden eensgelijcks wegh geloopen is naar Termaar door denselven weg waer door gekoemen was. Konnende den gedetineerden geene verdere omstandigheden opgeven als dat wel gehoort hadde een of twee daegen daer naer van voorsegden Sijen Henske dat *den Mocx* door dien sij verjaegd waeren geworden, een pack hadde moeten agterlaeten, maer dat eenige packskens waeren medegenoemen door de complicen van Wijlre Etc.
	bij Martinus aen de handt	Verders verclaerd den gedetineerden nog geassisteert te hebben aen den Diefstal begaen ....bij Martinus aen de handt over ontrent 14 jaeren geleden. Dat daerbij heeft sien assisteeren Simon Vlecken, Jacobus Offermans en Sijen *Hensken, alle drij van Walem; Willem N.* 20 en *Peter N.* 21 beijde van Cunder; den gelaeser van Herle, doen ter tijdt woonende tot Herle in het cruijs en eene menigte onbekende complicen. Tot begaen van alwelcken diefstal den beclaegden het eerste aengesproocken is worden door gemelte gelaeser van Herle Etc. Wesende sulcx ontrent agt daegen voor het begaen van den diefstal. Tot hem beclaegde seggende dat hij op den dag, alsdoen door den gelaeser bepaelt en door langheijt van tijdt aen den beclaegden vergeeten, s'avonts wat vroeg naer de handt moeste koemen en teffens Simon *Vlecken, Jacobus Offermans en Sijen Hensken* adverteeren van ten daege door hem bepaelt mede te koemen. Den Beclaegden sulcx aengenoemen en voorsegde drij persoonen geadverteert hebbende om mede te gaen, is op den bestemden avond ten huijse van den beclaegden gekoemen in het aenkoemen van den avond Simon Vlecken. Met welcken hij beclaegde gegaen is naer het huijs van Sijen Hensken en aldaer in een gätsken heeft vinden staen gemelten Sijen Hensken en Jacobus Offermans. Met welcke hij beclaegde gegaen is over de driesschen over de Ubagsberg langs Simpelvelt over de huls en moesberg tot op den Landtgraef en soo volgens den landt graef door den gemeenen weg van Herle komende. Welcken sij ingevolgt hebben tot aen het huijs van Martinus aen de handt. Daer koemende gesien heeft eene menigte complicen en, onder andere aen hem onbekende, voorschreven gelaeser van Herle en dan eenen van S'Hertogenraede welcken geseijt wierd eenen doctor te wesen, nochtans niet te weeten hoe denselven hem noemde, maer sulcx allenelijck gehoort te hebben van gemelte gelaeser van Herle. Wesende dien doctor middelmaetig van postuijr en gekleedt met eenen rooden surtout als eenen Heer. Dat gemelte gelaeser van Herle hem gedetineerden in de weijde ontrent het vauweren op schilwagt gestelt heeft, seggende hij gedetineerden soude daer maer moeten blijven staen vermits het huijs en mesthof genoegsaem van complicen vervult was. Niet wetende waer de andere medemackers van Walem gebleven waeren. Dat hij beclaegden in dien tusschen tijdt een groot gedruijs in het huijs gehoort en ontrent eene halve uijr op schiltwagt gestaen hebbende op de clock tot Bergh, niet verre van daer gelegen heeft hooren slaen. Als wanneer de gesaementlijcke complicen de vlugt genoemen hebben en hij beclaegden beneffens de genoemden van Walem sijne terugreijse naer huijs genoemen heeft door denselven wegh welcken in het daer henen gaen gekoemen waeren Etc.
	kercke tot Alden Valckenborg	Verders verclaerd den gedetineerden alnoch pligtig te staen en handtdaedig te sijn geweest aen den violenten diefstal en inbreuck gecommitteert over 14 of 15 jaeren in de kercke tot AldenValckenborg Dat daerbij heeft sien assisteeren en handtdaedig daer aen wesen Anthon Bosch den gelaeser uijt de Heeck, Reiner Sijben, Gerit Packbier, 50 Gerit Sijben, Stas en *Nijst Packbier, den armen man, Matthis de hackworst,* alle uijt de Heeck; N.. N... Simon Vlecken, Jacobus *Offermans, Sijen Hensken,* 52 Lenaerd Didden alias *Swartleentje,* N. N. N. N. N. N. etc. en nog meer andere aen hem onbekende Complicen Tot perpetreeren van alwelcken diefstal den beclaegden het eerste aengesproocken is worden door Lenaerd *Didden alias het Swart Leentje* ontrent drij daegen voor het begaen van voorschreven diefstal etc. Als wanneer Lenaerd Didden tegens hem beclaegden seijde of hij mede wilde gaen naer Alden Valckenborg om de kerck te helpen besteelen etc. Alwelck door den beclaagden is worden geaccepteert, sonder dat doen ter tijd bepaelt is worden den dag en uijre wanneer gemelte diefstal soude geschieden, seggende Lenaerd Didden dat eerste met de andere moest spreeken. Dat twee dagen voor het perpetreeren van den diefstal den beclaegden gekomen is in het velt agter des beclaegdens huijsweijde gelegen, alwaer gevonden heeft Lenaerd Didden aen desselfs Landt werckende, welcken tot hem beclaegde seijde met de Heecker en Strugter complicen gesproocken te hebben, met dewelcke vastgestelt was om op de derde nagt daer aen volgende gemelte diefstal te gaen bedrijven. In welcken tusschen tijd den beclaegden Simon Vlecken, *Sijenhensken en Jacobus Offermans* hun ondersproocken hebben om op den bestelden avond te koemen ontrent het huijs van Sijen Hensken op dat niet noodigh was dat den eenen in het huijs van den anderen om malckanderen aen te gaen roepen souden. Welck dan agtervolgt sijnde sij hun Savonds laet in den avond hebben laeten vinden op de bestemde plaetse en soo volgens saemender handt door des beclaegdens weijde, alwaer eenen voetpad gaet, gegaen sijn en denselven vervolgende tot aen den Schaesberg, van waer gegaen sijn langs de heijde over den witten berg af tot aen het crucifix van Schaloun. En daer ontrent wat meer naer den kant van Schin hebben vinden staen Lenaerd *Didden, Joannes Geerlings en Arnold Lassauw,* met dewelcke, naer sigh wedersijdts den goeden avondt geseijd te hebben, gegaen sijn langs Schaloun tot in het velt op den voetpad loopende tot aen de weijde van Frans Wetzels, en sulcx om te sien of de Heeker en andere complicen daer waeren etc. Als wanneer tusschen Anthon Bosch de gelaeser en *Lenaerd Didden* raedt geslaegen en verordonneert wierd om houter te gaen haelen om de staeven in de kerck venster te forceeren. Dat daertoe door voorsegde twee, *Anthon Bosch en Lenaerd Didden* verordonnert wierd om houter aen Schaloen te gaen haelen, nogtans den beclaegden niet wetend of deselve houter aen Schaloen of elders sijn worden gehalt, nogh door wie Maer wel dat houter gebrogt sijn worden, soo vermeend een door Stas Packbier. Welcke houter soo dick, ja dicker als des beclaegdens been waeren. Wanneer saemenderhand naer de kerck toe gegaen sijn etc. Dat alsdoen tusschen hun vastgesteld en besproocken wierd om de ijsere traillens ontrent de choor aen de sacristije naer den kant van Willem Märcken alias den Velt te forceeren, en alsoo in de kerck te geraeken. Welck vastgesteld sijnde soo hebben Anthon Bosch en *Lenaerd Didden* de posten beginnen uijt te stellen etc. Dat (naer dat de schiltwagten soo als voorseijd uijtgesteld waeren) Anthon Bosch de gelaeser het eerste daer naer Geraerd Packbier ten derden den beclaegden en ten vierden Reiner Sijben door de opgebroekene venster in de sacristije geklommen sijn. Hebbende *Anthon Bosch den gelaeser* de andere afgeholpen welcke naer hen door de venster gekroopen waeren. In de sacristije koemende hebben aldaer alles gestoolen soo uijt het schap openstaende als elders wat vinden konden. Etc. Dat naer aen hunnen roefsugt voldaen te hebben sij gesaementlijcke complicen van den kerckhof afgegaen sijn. Neemende die van Strucht hunnen wegh naer den kant van Strucht en de Heeker, Walemmer en andere complicen hunnen wegh tot aen het crucifix ontrent den bosch van Schaloun. Alwaer hij beclaegden uijt handen van *Anthon Bosch den gelaeser* voor sijn aenpaert ontfangen heeft 15 stuijvers. Hebbende de andere welcke met geene packen belaeden waeren alsdoen oock uijt handen van genoemden gelaeser uijt de Heek hun aenpaerrt ontfangen, nogtans niet wetende hoe veel. Waernaer de Heeker en andere ... Verclaerende verders den beclaegden pligtig te staen aen den diefstal begaen bij d'Eremijten op den Schaesberg Etc. Gelijck mede dat de complicen door hem beclaegden bij de responsiven opgegeven, waerlijck bij gemelte diefstal heeft sien assisteeren, blijvende wegens de verdere omstandigeheden bij sijne responsiven gemelt persisteeren. Verders verclaerd pligtig te staen aen den diefstal bij d'Heer Pastor tot Margraten etc. blijvende voor het overige persisteeren bij sijne gedaene personeele responsiven, soo te tegarde van de omstandigheden als de complicen bij de responsiven gemelt. Etc Verders verclaerd den beclaegden te persisteeren bij sijne gedaene personeele responsiven ten regarde van den diefstal bij Martinus Schröder aen de handt etc. Soo als oock ten regarde van den diefstal begaen in de kerck van Alden Valckenborg etc. blijvende voor het overige persisteeren bij desselfs gedaene personeele responsiven etc. En heeft naer duidelijcke voorlesinge van dese sijne recollectie in alle deelen daerbij blijven persisteeren; ten eijnde dese gehandtmerckt. Dit + is het handtmerck van Anthon Bosch Beclaegden (onderstond) Nobis praesentibus (waeren geteckent) P.R. Hagens, adviseur J. Horstmans, scabinus, G. Lindemans, scabinus *F.J.J.H. DeLaCroix*, secretarius Per Extractum quo ad Clausula Concernentes F.J.J.H. DeLaCroix, secretarius Dese extract gecollationeert tegens het origineel is daermede quo ad Clausula Concernentes bevonden te accordeeren Actum 3 october 1776 Quod attestor H. Wijnants, scabinus J.J. Habets, scabinus

Naar boven

Afstammelingen van Bokkenrijders

Verzameld door John van Eekelen
Tekeningen © Maaike van Eekelen